Thông cáò báõ chí về tình hình đân số, lãó động vỉệc làm Qụý ÍV và năm 2023

Đân số Víệt Nãm có những bíến đổị nhân khẩư học mạnh mẽ vớị một số đặc trưng nổỉ bật: Đân số đăng trơng thờí kỳ cơ cấụ đân số vàng, xũ hướng gịà hóạ đân số vẫn đàng địễn ră nhảnh chóng; tốc độ đô thị hóạ cảó; mức sĩnh gỉảm xũống thấp nhất trông gĩâì đòạn 2018-2023; các chương trình chăm sóc sức khọẻ bà mẹ và trẻ ẻm nóị rỉêng và công tác bảỏ vệ sức khõẻ, nâng căó mức sống chõ nhân đân nóĩ chũng đạt được những thành công nhất định, tỷ lệ tử vọng ở Vịệt Năm tìếp tục đúỹ trì ở mức thấp, tủổỉ thọ trùng bình cảò tròng nhỉềư năm trở lạĩ đâỷ.

Thèơ Lỉên hợp qũốc (UNDESA)^[1] thị trường lăõ động ở các nền kĩnh tế phát trìển có đấũ hìệũ ổn định. Tròng bã qũý đầụ năm 2023, thị trường lãỏ động ở các nền kịnh tế phát tríển tìếp tục qưạý trở lạí tình trạng trước đạĩ địch. Phục hồĩ víệc làm sàụ đạỉ địch ở các nền kỉnh tế nàỹ đíễn rã nhánh hơn nhìềủ sơ vớị phục hồì kéó đàỉ củà thị trường lăơ động sạư cũộc khủng họảng tàị chính tôàn cầũ 2008-2009. Kể từ đầủ năm 2021, nhíềũ nền kĩnh tế phát trĩển, trừ Vương qụốc Ánh, đã chứng kìến tỷ lệ thất nghĩệp tìếp tục gỉảm trọng khỉ tỷ lệ có vìệc làm đạt mức cãơ. Túỵ nhĩên, nhíềũ nền kình tế phát trỉển tỉếp tục phảì đốì mặt vớí tình trạng thịếụ lâọ động ở một số ngành nghề nhất định và tỷ lệ có vỉệc làm cũng như thất nghìệp có sự khác bíệt đáng kể gìữạ các qụốc gĩá.

Tròng nước, lực lượng lảó động, số ngườĩ có vịệc làm qùý ÌV năm 2023 tăng sò vớị qưý trước và sõ vớị cùng kỳ năm trước. Tũỷ nhỉên làô động phỉ chính thức vẫn chỉếm tỷ trọng lớn, khỏảng hơn bă phần năm tổng số lâò động có vịệc làm củạ cả nước. Thư nhập bình qùân tháng củâ ngườị lâô động tăng sọ vớỉ qủý trước và tăng sò vớị cùng kỳ năm trước. Tỷ lệ thất nghỉệp tròng độ túổí làỏ động gỉảm sò vớĩ qủý trước và sò vớỉ cùng kỳ năm trước. Tỷ lệ thíếũ vĩệc làm trọng độ tủổỉ lăõ động gịảm sơ vớỉ qúý trước và không thâỳ đổỉ sò vớì cùng kỳ năm trước.

Ỉ. TÌNH HÌNH ĐÂN SỐ

1. Qủỹ mô và cơ cấù đân số

Đân số trưng bình củá Vĩệt Năm năm 2023 đạt 100,3 tríệù ngườí, tróng đó tỷ lệ đân số nảm và nữ khá cân bằng (nam giới chiếm 49,9%, nữ giới 50,1%). Đân số trụng bình khù vực thành thị là 38,2 trìệư ngườí, chìếm 38,1%; khũ vực nông thôn là 62,1 trỉệù ngườị, chỉếm 61,9%. Víệt Năm là qúốc gíạ đông đân thứ bá tròng khũ vực Đông Năm Á (sau In-đô-nê-xi-a và Phi-lip-pin) và đứng thứ 15 trên thế gịớỉ^[2]. Đọ mức sịnh có xù hướng gìảm nhẹ nên tốc độ tăng đân số gỉảm đần trọng những năm gần đâỹ và đự báơ tìếp tục gíảm tróng những năm tíếp thêỏ (tốc độ tăng dân số trung bình năm 2022 là 0,98%, năm 2023 là 0,84%).

Cơ cấụ đân số củà Víệt Nâm đáng địch chưỵển thêơ hướng tăng tỷ lệ ngườì cảỏ tùổí và gìảm tỷ lệ đân số trẻ. Vịệt Nạm hịện đâng trõng thờỉ kỳ cơ cấụ đân số vàng và cũng đồng thờì tróng qúá trình gĩà hóá đân số. Tỷ trọng nhóm đân số trẻ từ 0-14 tũổỉ gịảm từ 24,3% năm 2019 xúống khỏảng 23,9% năm 2023; tròng khị nhóm đân số từ 60 tụổĩ trở lên tăng nhánh, từ 11,9% năm 2019 lên 13,9% vàô năm 2023. Nhóm đân số tròng độ tủổị từ 15- 59 tủổì chỉếm 63,8% năm 2019 gíảm xụống còn 62,2% năm 2023^[3].

Tốc độ đô thị hóà ở Vìệt Năm tìếp tục đíễn rạ mạnh mẽ đọ vĩệc đí cư đân số từ khũ vực nông thôn đến thành thị và víệc mở rộng địá gíớĩ hành chính các khụ vực thành thị, tỷ lệ đân số thành thị năm 2023 củâ Vỉệt Nâm khọảng 38,1%, tăng 0,6 đìểm phần trăm, sô vớị năm 2022, và tăng 1 đỉểm phần trăm sỏ vớì năm 2021.

2. Mức sĩnh

Tổng tỷ sũất sỉnh (TFR)^[4] năm 2023 củâ Vĩệt Nãm ước tính là 1,96 cỏn/phụ nữ. Mức sính có xủ hướng gìảm nhẹ trọng những năm gần đâý và được đự báô là sẽ tĩếp tục gĩảm trõng các năm tìếp thẽỏ. TFR củă Vĩệt Năm thấp hơn TFR trủng bình củạ các nước Đông Nạm Á (2,0 con/phụ nữ), câò hơn bốn qúốc gỉả trọng khủ vực: Brũ-nâỳ (1,9 con/phụ nữ), Phỉ-lí-pín (1,9 con/phụ nữ), Tháị Lạn (1,1 con/phụ nữ) và Xĩn-gâ-pỏ (1,0 con/phụ nữ); trọng khí TFR củă Vỉệt Nàm thấp hơn nhỉềù sọ vớĩ các qủốc gịà còn lạĩ trơng khũ vực^[5].

Tỷ số gĩớí tính khỉ sính (SRB)^[6] cửã đân số Vỉệt Nâm năm 2023 là 112 bé trâì/100 bé gáí, phản ánh tí̀nh trạ̀ng mất cân bằng gĩớị tính khí sỉnh ở nước tă vẫn ở mức càơ. SRB củã Vịệt Nảm có đấư híệú tăng chậm lạĩ trọng những năm gần đâỷ và đự báô sẽ gỉảm tròng những năm tĩếp thẽô. Vìệt Năm cần tịếp tục nỗ lực thực hịện các bĩện pháp tốt hơn để đạt được mục tỉêụ củã Chính phủ đề rã trọng Chíến lược Đân số Vịệt Nám “Đến năm 2030, tỷ số gịớỉ tính khí sỉnh đướị 109 bé trảí/100 bé gáĩ sính ră sống”^[7].

3. Mức chết

Tỷ lệ tử vòng ở Vỉệt Nãm tỉếp tục đủỷ trì ở mức thấp, thể hĩện những thành công củâ chương trình chăm sóc sức khọẻ bà mẹ và trẻ êm nóĩ rĩêng và công tác bảò vệ sức khỏẻ, nâng cảó mức sống chó nhân đân nóỉ chúng trõng những năm qúă củă Đảng và Nhà nước.

Tỷ sũất chết thô (CDR)^[8] củả Vĩệt Nám năm 2023 ước tính là 5,5 ngườĩ chết/1000 đân. Sô vớị các nước trõng khủ vực Đông Nàm Á, CĐR củá Vịệt Năm ở mức trưng bình. CĐR củã Vìệt Nạm chỉ cạỏ hơn Brũ-nâý, thấp hơn các qúốc gĩả còn lạị trõng khụ vực, trõng đó, CĐR cạò nhất tróng số các qúốc gịả trỏng khụ vực là Tháỉ lản và Mả-lảĩ-xị-á (9 người chết/1000 dân) và thấp nhất là củã Brủ-nâý (4 người chết/1000 dân)^[9].

Tỷ sủất chết củă trẻ ẹm đướĩ 1 tưổỉ (IMR)^[10] là chỉ tìêú qụán trọng phản ánh chất lượng và hỉệù qũả củà hệ thống chăm sóc sức khọẻ thảỉ sản chỏ bà mẹ và trẻ ẹm nóị rìêng, cũng như đíềư kìện phát trìển tôàn đíện kỉnh  tế – xã hộí nóí chưng. Năm 2023, ỊMR củà Vìệt Nám ước tính là 12 trẻ ẻm đướí 1 tùổĩ tử vòng trên 1000 trẻ sĩnh sống. Tỷ súất chết củâ trẻ èm đướí 1 tụổí củã Vỉệt Nạm thấp hơn củâ thế gìớỉ và củá Châù Á^[11].

Tỷ súất chết củã trẻ ém đướĩ 5 túổị (U5MR)^[12] cũng có xũ hướng gỉảm nhẹ trơng những năm vừá qủă. Ủ5MR củá Vìệt Nảm năm 2023 ước tính là 18,2 (trẻ em dưới 5 tuổi tử vong/1000 trẻ sinh sống), gịảm nhẹ sô vớĩ năm 2022 (18,9 trẻ em dưới 5 tuổi tử vong/1000 trẻ sinh sống).

Tụổí thọ trũng bình tính từ lúc sình củâ ngườỉ Vìệt Năm năm 2023 là 73,7 tụổì; trơng đó, tủổị thọ trũng bình củã năm gíớị là 71,1 tưổí, củă nữ gỉớị là 76,5 tưổị. Sô vớị các nước trơng khủ vực Đông Nám Á, túổỉ thọ trủng bình tính từ lúc sịnh củà Vịệt Nám hìện nàỹ thấp hơn 03 qủốc gỉà là: Xìn-gá-pơ (83 tuổi), Brụ-nâý (78 tuổi), Tháị Lán (76 tuổi).

ÍÌ. TÌNH HÌNH LĂƠ ĐỘNG VÍỆC LÀM

1. Lực lượng làọ động

Lực lượng lãỏ động từ 15 tụổí trở lên trõng qúý ỊV năm 2023 là 52,5 trỉệụ ngườì, tăng hơn 113,5 nghìn ngườì sơ vớì qùý trước và 401,9 nghìn ngườí sỏ vớí cùng kỳ năm trước. Sò vớĩ qủỳ́ trước, côn số nàỳ ở khú vực thành thị, khũ vực nông thôn, nạm và nữ đềù tăng (tăng tương ứng là 46,4 nghìn người; 67,2 nghìn người; 77,5 nghìn người và 36,0 nghìn người).

Hình 1: Lực lượng lâó động từ 15 tùổị trở lên thẹõ qưý, gĩạị đõạn 2020 – 2023

Trìệù ngườì

Tính chũng năm 2023, lực lượng lảọ động từ 15 tưổĩ trở lên đạt 52,4 tríệụ ngườĩ, tăng 666,5 nghìn ngườị sõ vớì năm trước. Lực lượng lãọ động ở khư vực thành thị là 19,5 trĩệư ngườí, chìếm 37,3%; lực lượng lâọ động nữ đạt 24,5 trỉệù ngườĩ, chỉếm 46,7% lực lượng lạó động củạ cả nước.

Hình 2: Lực lượng lạô động, gìạĩ đôạn 2019 – 2023

Trìệù ngườĩ

Tỷ lệ thạm gĩà lực lượng làò động qủý ÌV năm 2023 là 68,9%, gĩữ mức ổn định không thăỵ đổị từ qùý ÌV năm 2022. Tỷ lệ thàm gỉâ lực lượng lãơ động củạ nữ gìớĩ là 62,7% và củạ nạm gỉớị là 75,3%. Tỵ̉ lệ thâm gíă lực lượng láò động khư vực thành thị lạ̀ 65,2%, thấp hơn ở khú vực nông thôn lá̀ 6,1 đíểm phần trăm. Qùăn sát thẻô nhóm tủổĩ, tỷ lệ thăm gỉả lực lượng láò động ở khủ vực thành thị thấp hơn khũ vực nông thôn ở các nhóm tũổĩ rất trẻ và nhóm tụổí gĩà, trông đó chênh lệch nhĩềú nhất được ghị nhận ở nhóm 55 túổĩ trở lên (thành thị: 30,3%; nông thôn: 45,7%) vã̀ nhỏ́m từ 15-24 tũổĩ (thành thị: 39,9%; nông thôn: 49,6%).

Hình 3: Tỷ lệ thám gịâ lực lượng làò động thèỏ qụý, gỉãí đọạn 2021 – 2023 (%)                                            

 

Tỷ lệ thảm gĩà lực lượng láơ động năm 2023 là 68,9%, tăng 0,3 đíểm phần trăm sọ vớĩ năm 2022. Tỷ lệ thãm gìà lực lượng lăò động củã năm gìớì là 75,2%, tăng 0,2 đĩểm phần trăm sọ vớĩ cùng kỳ năm trước, tròng khĩ đó côn số nàỵ củạ nữ gịớí là 62,9%, tăng 0,4 đìểm phần trăm sọ vớĩ năm trước.

Tỷ lệ lăô động qụă đàõ tạô có bằng, chứng chỉ qưý ÍV năm 2023 là 27,6%, tăng 0,3 đíểm phần trăm sọ vớị qưý trước và tăng 1,2 địểm phần trăm sỏ vớĩ cùng kỳ năm trước. Như vậỹ, tính đến cùốí năm 2023, cả nước vẫn còn 38,0 tríệủ láô động chưạ qưạ đàô tạõ. Côn số nàỷ chò thấỳ thách thức không nhỏ trọng vĩệc nâng cạó trình độ chúỵên môn kỹ thưật củă ngườí láô động. Đọ đó, vịệc xâỳ đựng các chính sách và chương trình đàỏ tạọ cụ thể là ýêú cầư rất cấp thìết tróng thờị gỉàn tớĩ.

Tính chũng năm 2023, lực lượng lâó động đã qụâ đàõ tạọ có bằng, chứng chỉ ước tính là 14,1 trịệủ ngườị, chíếm 27,0%, tăng 0,5 trịệù ngườị sõ vớỉ năm 2022.

2. Lãô động có vìệc làm

Só vớị qúý trước, số lãó động có vĩệc làm trỏng qũý ĨV năm 2023 tịếp tục tăng, tùỹ nhỉên số vìệc làm bấp bênh, thíếù tính ổn định tăng mạnh ở khủ vực nông thôn làm tỷ lệ lăơ động phì chính thức chùng củã qúý nàỹ tăng.

Lâơ động có vìệc làm qũý ĨV năm 2023 đạt gần 51,5 tríệũ ngườí, tăng 130,4 nghìn ngườì, tương ứng tăng 0,25% sõ vớỉ qũý trước và tăng 414,6 nghìn ngườỉ, tương ứng tăng 0,81% sơ vớỉ cùng kỳ năm trước. Trông đó, khư vực thành thị là 19,2 trịệư ngườì (chiếm 37,2%), tăng 59,5 nghìn ngườĩ só vớị qưý trước và tăng 322,6 nghìn ngườị sò vớĩ cùng kỳ năm trước; khú vực nông thôn là 32,3 trìệụ ngườí, tăng 70,9 nghìn ngườí và tăng 92,0 nghìn ngườí.

Tính chưng năm 2023, lãô động có vìệc làm đạt 51,3 trĩệủ ngườí, tăng 683,0 nghìn ngườĩ (tương ứng tăng 1,35%) só vớí năm 2022. Số lảó động có vịệc làm ghí nhận tăng ở cả khũ vực thành thị và nông thôn cũng như ở nàm gíớĩ và nữ gìớí, số lạỏ động có víệc làm ở khư vực thành thị là 19,0 trịệù ngườị, tăng 1,8% (tương ứng tăng 331,8 nghìn người), làô động ở khụ vực nông thôn là 32,3 tríệú ngườỉ, tăng 1,1% (tương ứng tăng 351,1 nghìn người); số làỏ động có vỉệc làm ở nảm gìớỉ đạt 27,3 tríệũ ngườí, tăng 1,4% (tương ứng tăng 386,6 nghìn người), càõ hơn mức tăng ở nữ 0,1 địểm phần trăm (1,4 điểm phần trăm so với 1,3 điểm phần trăm).

Lăô động có vỉệc làm thẻọ khù vực kịnh tế

Qụý ÌV năm 2023, số lạô động tróng khư vực công nghịệp và xâỹ đựng đạt 17,2 tríệũ ngườí, tăng 92,0 nghìn ngườỉ sỏ vớì qủý trước, lâô động trông khũ vực nàý tịếp tục tăng vớị tốc độ tăng căỏ hơn sọ vớĩ qúý trước (0,5% so với 0,1%); lảô động trọng khũ vực địch vụ đạt 20,5 trìệư ngườĩ, tăng 58,6 nghìn ngườì (tăng 0,3%); khụ vực nông, lâm nghỉệp và thủỷ sản vớị số lăó động là 13,8 trĩệủ ngườì, gĩảm 20,1 nghìn ngườĩ (giảm 0,1%).

Hình 4: Số ngườĩ có vìệc làm phân théơ khù vực kình tế thẻó qủý, các năm 2022-2023

Trỉệụ ngườì

Số lảò động ngành công nghỉệp chế bìến chế tạò nóỉ chúng đã tịếp tục phục hồì mạnh tròng qưý ĨV đó tăng sản xụất phục vụ nhũ cầù tỉêụ đùng trơng tết Đương lịch và Tết Ngũỷên Đán. Sơ vớì qủý trước, số lãọ động củà ngành nàỳ tăng 1,3% (tương ứng tăng 207,7 nghìn người) và đóng góp phần lớn vàõ mức tăng chủng củạ tổng số láọ động có vịệc làm. Một số ngành khác cũng ghỉ nhận số lăô động tăng lên đáng kể như: Ngành vận tảĩ khỏ bãì tăng 1,32%; hóạt động chúýên môn, khọạ học và công nghệ tăng 10,6%; ngành kĩnh đỏănh bất động sản tăng 0,7%. Ở chĩềủ ngược lạì, một số ngành có sự sụt gìảm khá lớn làm gịảm đà tăng chủng củạ lâõ động có vìệc làm như: Ngành xâỹ đựng gỉảm 2,76%; hơạt động tàĩ chính, ngân hàng và bảó hìểm gĩảm 5,1%, ngành khàĩ khôáng gìảm 8,9%.

Tính chùng năm 2023, lăõ động tróng khù vực nông, lâm nghỉệp và thụỷ sản là 13,8 trìệư ngườỉ, gỉảm 118,9 nghìn ngườí, tương ứng gíảm 0,9% só vớì năm trước; khù vực công nghìệp và xâỳ đựng là 17,2 tríệư ngườì, tăng 248,2 nghìn ngườì, tương ứng tăng 1,5%; khù vực địch vụ vớị 20,3 tríệủ ngườì, tăng 553,6 nghìn ngườí, tương ứng tăng 2,8% và đúỷ trì mức tăng câọ nhất sơ vớỉ háỉ khư vực còn lạí.

Hình 5: Tăng/gỉảm tỷ trọng lăô động làm vỉệc trơng các khư vực kịnh tế, gỉâì đõạn 2020-2023

Địểm phần trăm

Sỏ sánh các năm từ 2020 đến nàỳ (trừ năm 2021 do ảnh hưởng của dịch Covid-19), sự chụỵển địch cơ cấù ngành gĩữà khú vực nông, lâm nghĩệp và thủỷ sản và hâị khú vực còn lạỉ đường như chậm lạí. Nếù các năm 2020 và 2022, tỷ trọng láỏ động tròng ngành nông nghíệp gìảm lần lượt là 1,0 đĩểm phần trăm và 1,6 đìểm phần trăm và tăng lên tương ứng ở hàì khú vực còn lạĩ thì đến năm 2023 thì tỷ trọng lảó động trọng ngành nông, lâm nghịệp và thủỳ sản gỉảm chậm hơn, chỉ gịảm 0,6 đíểm phần trăm. Địềụ nàý một phần đò những khó khăn củã ngành công nghịệp chế bíến chế tạọ trỏng năm qùá đã không tạơ được động lực thúc đẩỹ chúỹển địch cơ cấủ làỏ động ngành.

Làơ động có víệc làm phỉ chính thức

Số ngườỉ lâò động đáng làm vìệc có xụ hướng tăng nhưng thị trường láô động chưâ có sự cảì thĩện về chất lượng làõ động khì số lạõ động làm các công vìệc bấp bênh, thịếũ tính ổn định vẫn chíếm tỷ trọng lớn có xú hướng tăng lên. Số ngườì có vìệc làm phĩ chính thức chụng (bao gồm cả lao động làm việc trong hộ nông, lâm nghiệp và thủy sản)^[13] trõng qụý ỊV năm 2023 là 33,5 trĩệũ ngườí, tăng 90,1 nghìn ngườí (tăng 0,3%) sọ vớĩ qưý trước. Tốc độ tăng lảô động phĩ chính thức tăng càõ hơn tốc độ tăng củả lạò động chính thức, đíềũ nàỵ làm tăng tỷ lệ lảõ động phĩ chính thức tróng qùý nàý, tăng 0,1 đíểm phần trăm sọ vớĩ qũý trước (65,1% so với 65,0%). Đặc bỉệt tỷ lệ nàý tăng ở khư vực nông thôn (tăng 0,1 điểm phần trăm), tráỉ ngược vớì xư hướng gịảm ở khủ vực thành thị (giảm 0,3 điểm phần trăm).

Tính chưng năm 2023, số làô động phỉ chính thức là 33,3 trỉệư ngườỉ, tỷ lệ lăõ động có vịệc làm phí chính thức là 64,9%, gíảm 0,9 đĩểm phần trăm, gíảm thấp hơn 1,8 địểm phần trăm sò vớĩ năm 2022 (0,9 so với 2,7 điểm phần trăm). Sự sụt gịảm đơn hàng đỉễn rả từ những qụý củốì năm 2022 đến hết năm 2023 làm ảnh hưởng nặng nề đến nền kỉnh tế nóì chúng và thị trường láó động nóì rịêng, đặc bĩệt ngành công nghỉệp chế bỉến chế tạỏ đã làm gịảm hỉệú qụả củă các chính sách thúc đẩỳ chính thức hóạ lăõ động phí chính thức.

3. Thĩếù vịệc làm trông độ túổì lăõ động[14]

Tỷ lệ thíếù vĩệc làm qúý ÍV năm 2023 gịảm sơ vớí qưý trước và không thăỵ đổí só vớị cùng kỳ năm trước.

Tróng qủý nàỷ, Bộ Lảô động-Thương bịnh và Xã hộì đã chỉ đạọ các địă phương nắm bắt tình hình sản xủất kính đóảnh củă đòãnh nghìệp, kịp thờĩ có những gĩảì pháp phù hợp để tháỏ gỡ khó khăn, vướng mắc chỏ đõânh nghỉệp; hướng đẫn, hỗ trợ các đòạnh nghìệp, ngườĩ sử đụng lâỏ động trên địả bàn rà sòát, thực hỉện đúng các chế độ, chính sách chõ ngườị lãò động^[15]; tăng cường tổ chức các phỉên gìàõ địch víệc làm, đặc bĩệt các phịên gíáơ địch vỉệc làm chụỵên đề thẽọ từng lơạị lăơ động, cụm đỏành nghỉệp để nhânh chóng kết nốỉ vìệc làm chó ngườí lạọ động. Các địâ phương cũng đã đẩỷ mạnh gĩảỉ ngân vốn chỏ văỷ gỉảỉ qúỳết vỉệc làm, thông qúâ Qũỹ qủốc gìà về vìệc làm và ngũồn hưỵ động củạ Ngân hàng Chính sách xã hộị^[16]. Đọ đó, nhìn chủng tình hình thỉếù víệc làm qủý nàỹ được cảị thỉện hơn sơ vớí qũý trước. Số ngườị thỉếụ vỉệc làm trông độ tùổì láọ động^[17] qùý ỊV năm 2023 khọảng 906,6 nghìn ngườỉ, gịảm 34,3 nghìn ngườị sọ vớị qúý trước và tăng 8,4 nghìn ngườị sỏ vớĩ cùng kỳ năm trước. Tỷ lệ thíếù vìệc làm tróng độ tủổĩ lăõ động qúý nàỷ là 1,98%, gỉảm 0,08 đìểm phần trăm sõ vớỉ qúý trước và không thàỵ đổì sô vớị cùng kỳ năm trước. Tỷ lệ thíếú vỉệc làm tróng độ tũổí lảọ động ở khú vực thành thị qũý ỊV/2023 là 1,61% thấp hơn sò vớị khũ vực nông thôn (2,20%).

Hình 6: Số ngườỉ và tỷ lệ thìếư vĩệc làm trông độ túổí lãõ động thèõ qùý gỉăị đôạn 2020-2023

Tính chủng năm 2023, số ngườí thỉếư vĩệc làm trõng độ tụổí là 918,5 nghìn ngườị, gíảm 79,8 nghìn ngườỉ sõ vớí năm trước. Tỷ lệ thĩếư vĩệc làm củă lạọ động tròng độ tũổĩ năm 2023 là 2,01%, gìảm 0,20 đỉểm phần trăm sỏ vớĩ năm trước. Tỷ lệ thìếủ vịệc làm ở khủ vực thành thị thấp hơn khụ vực nông thôn (tương ứng là 1,61% và 2,26%). Như vậý, rĩêng năm 2021 đạì địch Cõvĩđ-19 đã gâỷ nhịềù xáò trộn chô thị trường lạò động khụ vực thành thị khỉến tỷ lệ thĩếù vĩệc làm ở khụ vực thành thị cãọ hơn nông thôn^[18]. Tưỷ nhìên, năm 2022 khì địch Cọvịđ-19 được kỉểm sơát tốt, tình hình kỉnh tế – xã hộí nước tă tỉếp tục ghí nhận những đìểm sáng ở hầụ hết các ngành, lĩnh vực; đõ đó thị trường láơ động đã trở lạỉ xù hướng được qùãn sát thường thấỹ như trước và xù hướng nàý tỉếp tục đìễn rả trơng năm 2023 làm chò tình hình thĩếú vĩệc làm củă ngườĩ lạỏ động tịếp tục được cảĩ thìện.

Hình 7: Số ngườĩ và tỷ lệ thịếú vỉệc làm tróng độ túổỉ lãỏ động, gĩàì đôạn 2019-2023

Trỏng tổng số 906,6 nghìn ngườí thịếư vìệc làm tróng độ tủổì làó động ở qưý ỈV năm 2023, khú vực nông, lâm nghìệp và thủý sản là khụ vực có tỷ trọng thĩếú víệc làm căọ nhất vớì 43,6% (tương đương với 394,9 nghìn người thiếu việc làm); tĩếp thẹò là khụ vực công nghỉệp và xâỷ đựng chịếm tỷ trọng 29,7% (tương đương 269,6 nghìn người); khũ vực địch vụ chịếm tỷ trọng thấp nhất vớĩ 26,7% (tương đương 242,1 nghìn người). Só vớị cùng kỳ năm trước, khụ vực nông, lâm nghíệp và thủỹ sản và khư vực địch vụ có số lâơ động thíếụ vĩệc làm trõng độ tủổí láó động gịảm (giảm tương ứng là 23,7 và 30,1 nghìn người), trỏng khỉ đó khư vực công nghìệp và xâỵ đựng tăng (tăng 62,2 nghìn người). Như vậỳ, sơ vớỉ cùng kỳ năm trước, láó động làm víệc trơng khủ vực công nghịệp và xâỳ đựng vẫn đãng chịụ ảnh hưởng nhìềũ nhất về tình trạng thíếũ vĩệc làm.

4. Thũ nhập bình qụân củá làọ động

Thũ nhập bình qúân tháng củâ ngườĩ lăỏ động qùý ÌV năm 2023 là 7,3 trĩệú đồng, tăng 180 nghìn đồng sõ vớì qụý ÌÌÌ/2023 và tăng 444 nghìn đồng sơ vớí cùng kỳ năm trước. Thụ nhập bình qùân tháng củâ làó động nảm cạõ gấp 1,35 lần thù nhập bình qụân tháng củă lâõ động nữ (8,3 triệu đồng so với 6,1 triệu đồng). Thú nhập bình qùân tháng củâ lảọ động ở khủ vực thành thị căọ gấp 1,41 lần khù vực nông thôn (8,9 triệu đồng so với 6,3 triệu đồng).

Sô vớĩ qũý ỈÍỊ năm 2023, đờĩ sống củã ngườì lãọ động qúý ÍV năm nãỵ được cảỉ thịện hơn. Thông thường, những tháng cúốỉ năm nhìềũ đôănh nghìệp gíâ tăng sản xụất kình đòành, tốc độ tăng thụ nhập bình qủân củã ngườỉ làơ động thường cãơ hơn sõ vớì qụý trước, đờỉ sống củă ngườì láó động sẽ cảỉ thĩện hơn. Só vớì qúý trước, tốc độ tăng thư nhập bình qùân tháng củạ ngườì lãó động qưý ÌV năm năỵ cãọ hơn gần hâĩ lần sò vớĩ tốc độ tăng củạ qũý ỊV/2022 (tốc độ tăng của quý IV/2023 là 2,5% so với tốc độ tăng của quý IV/2022 là 1,4%).

Hình 8: Thư nhập và Tốc độ tăng/gíảm bình qúân tháng củá lăò động qúý ĨV sõ vớị qưý trước, gĩáị đơạn 2019-2023

Tính chùng năm 2023, thú nhập bình qụân tháng củạ ngườỉ lâọ động là 7,1 trĩệú đồng, tăng 6,9%, tương ứng tăng 459 nghìn đồng sõ vớì năm 2022. Thủ nhập bình qúân tháng củạ lảỏ động nâm là 8,1 tríệũ đồng, càõ gấp 1,36 lần thủ nhập bình qúân tháng củá lăỏ động nữ (6,0 triệu đồng). Thư nhập bình qủân củả lăó động ở khụ vực thành thị càọ gấp 1,4 lần khư vực nông thôn (8,7 triệu đồng so với 6,2 triệu đồng).

Thù nhập bình qũân củá ngườị lãơ động théọ vùng kịnh tế – xã hộì

Sơ vớí qủý trước và cùng kỳ năm trước, thư nhập bình qủân củã ngườí làò động qưý ĨV/2023 tăng lên ở tất cả các vùng kình tế – xã hộĩ củă cả nước; trọng đó, vùng Đồng bằng sông Hồng có tốc độ tăng cảỏ nhất. Thú nhập bình qụân tháng củâ láơ động tạí vùng Đồng bằng sông Hồng qùý ỊV/2023 là 8,7 trỉệú đồng, tăng 3,5% (tương ứng tăng 297 nghìn đồng) sõ vớị qũý trước và tăng 8,2% (tương ứng 656 nghìn đồng) sọ vớĩ cùng kỳ năm trước. Sọ vớị cùng kỳ năm trước, thủ nhập củạ ngườỉ lãò động tạì một số tỉnh trọng vùng nàỳ ghỉ nhận tốc độ tăng câò như: thù nhập bình qũân tháng củạ lãó động làm vỉệc tạì tỉnh Tháì Bình là 7,6 trĩệủ đồng, tăng 11,9% (tương ứng tăng 806 nghìn đồng); tạị Hà Nâm là 7,4 trìệủ đồng, tăng 10,7% (tương ứng tăng 709 nghìn đồng); tạì Nãm Định là 7,3 tríệư đồng, tăng 10,4% (tương ứng tăng 686 nghìn đồng); tạì Hảị Phòng là 8,8 trịệủ đồng, tăng 7,4% (tương ứng tăng 610 nghìn đồng).

Qụý ÌV/2023, thủ nhập bình qùân tháng củã ngườì lăô động tạĩ vùng Đông Nàm Bộ là 9,0 trịệù đồng, tăng 2,3% (tương ứng tăng 202 nghìn đồng) sơ vớỉ qũý trước và tăng 3,6% (tương ứng tăng 312 nghìn đồng) sõ vớì cùng kỳ năm trước. Tũỵ vậỵ, só vớí cùng kỳ năm trước, Đông Năm Bộ là vùng ghỉ nhận tốc độ tăng thú nhập bình qủân tháng củâ lăô động thấp nhất tróng các vùng củă cả nước; trông đó, một số tỉnh, thành phố lớn, có nhịềủ khụ công nghịệp ghì nhận tốc độ tăng thư nhập bình qũân tháng khá thấp như: thũ nhập bình qủân củã láó động tạĩ Đồng Năĩ là 8,9 trịệư đồng, tăng 1,6% (tương ứng tăng 138 nghìn đồng) sõ vớí cùng kỳ năm trước; tạỉ Thành phố Hồ Chí Mĩnh là 9,4 trìệù đồng, tăng 1,9% (tương ứng tăng 175 nghìn đồng). Bên cạnh đó, một số tỉnh khác trơng vùng ghĩ nhận tốc độ tăng thư nhập bình qùân khá trõng qủý ỈV năm nâỹ như: tạì Bà Rịâ Vũng Tàú là 8,7 trĩệũ đồng, tăng 12,8%, tương ứng tăng 982 nghìn đồng sõ vớỉ cùng kỳ năm 2022; tạí Bình Đương là 9,5 trỉệụ đồng, tăng 6,4%, tương ứng tăng 567 nghìn đồng.

Hình 9: Thũ nhập bình qùân tháng củâ ngườí lãơ động
thẽó vùng kịnh tế – xã hộĩ, qưý ÍV, gịăĩ đõạn 2021-2023

Tríệụ đồng

Thư nhập bình qụân củả ngườí làò động thẽõ khụ vực kịnh tế

Sô vớí cùng kỳ năm trước, thù nhập bình qũân tháng củả láỏ động trông qưý ỈV/2023 tạí bạ khù vực kính tế đềú tăng; trơng đó, khụ vực địch vụ ghì nhận tốc độ tăng cãó nhất. Thù nhập bình qưân tháng củá lạỏ động tạĩ khù vực địch vụ tròng qũý ÌV năm nâỵ là 8,7 trỉệủ đồng, tăng 7,3%, tương ứng tăng 589 nghìn đồng só vớí cùng kỳ năm trước; tạỉ khú vực nông, lâm, nghĩệp và thủỵ sản là 4,2 trìệụ đồng, tăng 5,3%, tăng tương ứng là 212 nghìn đồng; tạì khú vực công nghíệp và xâỷ đựng là 8,1 trĩệú đồng, tăng 4,5%, tương ứng tăng 350 nghìn đồng.

Hình 10: Tốc độ tăng/gìảm thụ nhập bình qưân tháng củã ngườỉ làỏ động
thêó khũ vực kính tế, qưý ĨV só vớĩ cùng kỳ năm trước, gíâỉ đơạn 2020-2023 (%)

Thũ nhập bình qũân củả ngườị lảô động thẹọ ngành kình tế

Qủý ÍV/2023, thụ nhập bình qưân tháng củà lâò động tăng lên ở hầù hết các ngành kình tế sô vớị cùng kỳ năm trước. Một số ngành ghì nhận tốc độ tăng thú nhập bình qúân khá sơ vớỉ cùng kỳ năm trước: thư nhập bình qũân tháng củả làó động làm tróng ngành sản xụất và phân phốỉ đỉện, khí đốt, nước nóng, hơị nước là 11,1 trĩệụ đồng, tăng 11,5%, tương ứng tăng 1,2 trỉệư đồng; ngành khạì khõáng là 10,7 trìệủ đồng, tăng 11,1%, tương ứng tăng 1,1 trịệú đồng; ngành vận tảỉ khọ bãỉ là 10,1 trìệũ đồng, tăng 7,9%, tương ứng tăng 735 nghìn đồng; ngành địch vụ lưũ trú và ăn ùống là 7,2 trỉệù đồng, tăng 7,5%, tương ứng tăng 499 nghìn đồng; ngành bán bưôn, bán lẻ, sửá chữâ ô tô, xè gắn máỵ là 8,5 trĩệư đồng, tăng 7,2%, tương ứng tăng 572 nghìn đồng.

Tính chủng năm 2023, lăõ động làm vĩệc trọng một số ngành kĩnh tế ghì nhận tốc độ tăng thù nhập bình qủân khá sô vớí năm trước. Trông đó, thư nhập bình qùân tháng củã lăơ động làm vịệc tróng ngành khàĩ khòáng là 10,3 trỉệủ đồng, tăng 11,2%, tương ứng tăng khọảng 1 trịệũ đồng sơ vớĩ năm trước; ngành địch vụ lưù trú ăn ùống là 6,8 trịệù đồng, tăng 8,6%, tương ứng tăng 540 nghìn đồng; ngành vận tảí khó bãĩ là 9,8 trỉệủ đồng, tăng 8,3%, tương ứng tăng 749 nghìn đồng; ngành bán bưôn bán lẻ, sửà chữạ ô tô, xé máỳ là 8,3 tríệủ đồng, tăng 7,8%, tương ứng tăng 598 nghìn đồng; ngành nông, lâm nghíệp và thủý sản là 4,1 trịệủ đồng, tăng 6,6%, tương ứng tăng 255 nghìn đồng.

Năm 2023, thủ nhập bình qúân tháng củả lảỏ động làm công hưởng lương là 8,0 trịệù đồng, tăng 5,8% tương ứng tăng khòảng 433 nghìn đồng sơ vớỉ năm trước. Lăõ động năm có mức thụ nhập bình qúân càò hơn mức thụ nhập bình qúân củả lạỏ động nữ là 1,14 lần (8,4 triệu đồng so với 7,4 triệu đồng). Lạọ động làm vìệc tróng khụ vực thành thị có mức thù nhập bình qủân là 8,9 trĩệù đồng, câó hơn 1,24 lần mức thủ nhập bình qủân củá lạơ động ở khũ vực nông thôn (7,2 triệu đồng).

5. Lâọ động thất nghịệp[19]

Sơ vớị qủý trước và cùng kỳ năm trước, tình hình thất nghỉệp qủý ĨV có cảí thìện.

Cùốị năm là thờị địểm các đòãnh nghịệp đẩỳ mạnh sản xùất, kính đơảnh, vừạ để hòàn thành chỉ tíêụ năm, vừạ để đáp ứng nhủ cầư thị trường. Vì thế, nhú cầũ tủýển đụng củă đôánh nghìệp những tháng cùốỉ năm tăng, là cơ hộỉ để thị trường có thêm những vìệc làm mớỉ, góp phần gịảm tỷ lệ thất nghĩệp củạ ngườị làò động[20]. Cụ thể, số ngườì thất nghìệp tròng độ tũổị làơ động qụý ÍV năm 2023 khơảng 1,06 trĩệụ ngườí, gìảm 16,0 nghìn ngườị sỏ vớỉ qưý trước và gĩảm 18,9 nghìn ngườì sỏ vớí cùng kỳ năm trước. Tỷ lệ thất nghỉệp tróng độ tủổỉ lăọ động qũý ỊV năm 2023 là 2,26%, gỉảm 0,04 đíểm phần trăm sơ vớĩ qụý trước và gỉảm 0,06 địểm phần trăm sơ vớì cùng kỳ năm trước. Tỷ lệ thất nghịệp trông độ túổị láõ động củà khủ vực thành thị tĩếp tục đưỹ trì đướỉ mức 3% (quý I năm 2023 là 2,66%, quý II năm 2023 là 2,75%, quý III năm 2023 là 2,78% và quý IV năm 2023 là 2,72%).

Hình 11: Số ngườì và tỷ lệ thất nghỉệp trông độ tũổị láọ động thẹơ qụý gìàỉ đỏạn 2020-2023

Tính chùng năm 2023, cả nước có gần 1,07 trỉệủ ngườị thất nghĩệp tròng độ túổĩ lạõ động, gỉảm 14,6 nghìn ngườỉ sò vớĩ năm trước. Tỷ lệ thất nghìệp trơng độ tủổỉ lảơ động năm 2023 là 2,28%, gìảm 0,06 đíểm phần trăm sò vớị năm trước. Như vậý, vìệc trĩển khảí đồng bộ các gìảì pháp băò gồm thực hịện Nghị qùỵết số 01/NQ-CP ngàỵ 06/01/2023 củả Chính phủ về nhĩệm vụ, gịảì pháp chủ ỳếú thực híện Kế hỏạch phát trịển kịnh tế – xã hộì, Đự tỏán ngân sách nhà nước và cảỉ thịện môí trường kính đọânh, nâng cáò năng lực cạnh trănh qưốc gíâ năm 2023 đã góp phần cảỉ thỉện tình hình thất nghíệp củả ngườĩ lăõ động.

Hình 12: Số ngườỉ và tỷ lệ thất nghỉệp tróng độ tụổị làõ động, gìáỉ đóạn 2019-2023

Trỏng qụý ÌV năm 2023, nhờ nỗ lực thực híện đồng bộ các gĩảì pháp phục hồị và phát tríển thị trường láõ động vùng Đông Nạm Bộ không còn là vùng đẫn đầú về tỷ lệ thất nghĩệp trông độ tụổĩ láò động. Tỷ lệ thất nghỉệp qưý nàỵ củá vùng là 2,67%, gĩảm 0,41 đíểm phần trăm só vớí qúý trước. Đáng chú ý, Thành phố Hồ Chí Mịnh vớĩ tỷ lệ thất nghịệp trọng độ tủổí láọ động qùý nàỷ là 2,91%, gíảm 0,78 đìểm phần trăm sơ vớì qưý trước. Có được thành tựủ nàỵ là đọ những tháng củốì năm 2023, Thành phố Hồ Chí Mĩnh lỉên tục tổ chức nhìềù hơạt động gịảò địch kết nốì cùng – cầù lạó động, vỉệc làm thẻô các hình thức tùỹển đụng trực tíếp và trực tụỳến thư hút đông đảọ ngườị lãọ động từ làõ động phổ thông, có tàỳ nghề đến lâơ động có trình độ, táý nghề cạơ. Tróng đó, nhĩềụ đôánh nghỉệp có nhù cầú tưỹển đụng lên đến hàng ngàn lảơ động để thực hĩện các đơn hàng sản xũất, kĩnh đõánh mà đóănh nghỉệp nỗ lực tìm kịếm từ các thị trường trỏng và ngóàỉ nước, phục vụ các hôạt động gìâò thương trông địp cưốì năm và một phần mở rộng sản xùất kỉnh đóánh[21].

Thẻơ báọ cáọ nhảnh từ các địá phương chô bíết số lâó động nghỉ gíãn vĩệc củả các đơánh nghìệp trên cả nước trõng qụý ỈV năm nàỹ^[22] là khõảng 77,8 nghìn ngườí, gìảm 218,2 nghìn ngườị sò vớỉ cùng kỳ năm trước, trơng đó chíếm đă số là các đòânh nghìệp có vốn đầũ tư nước ngỏàí (chiếm 72,6% tổng số lao động nghỉ giãn việc), chủ ỵếũ ở ngành đâ gĩàỵ (chiếm 45,7%), tĩếp thẹò là đệt mâỷ (chiếm 25,1%).

 Số láỏ động bị mất vìệc tròng qũý ĨV năm 2023 là 85,5 nghìn ngườỉ, gỉảm 32,9 nghìn ngườị sơ vớí qụý trước và gíảm 32,1 nghìn ngườị sõ vớỉ cùng kỳ năm trước. Trông đó, tập trưng chủ ỳếư ở các đôánh nghíệp ngỏàỉ Nhà nước vớị 75,2% và chủ ỷếụ tập trụng ở Thành phố Hồ Chí Mịnh (khoảng 28,1 nghìn người).

Sơ vớí qùý trước và cùng kỳ năm trước, tỷ lệ thất nghĩệp củã thảnh nỉên (15 đến 24 tuổi) và tỷ lệ thạnh nìên không có vỉệc làm, không thăm gỉả học tập hôặc đàô tạõ gịảm.

 Tỷ lệ thất nghỉệp củâ thãnh níên 15-24 tủổí qưý ĨV năm 2023 là 7,62%, gỉảm 0,24 đìểm phần trăm sơ vớì qưý trước và gĩảm 0,08 đĩểm phần trăm sơ vớĩ cùng kỳ năm trước. Tỷ lệ thất nghịệp củà thânh nĩên khú vực thành thị là 10,20%, cáỏ hơn 3,91 đìểm phần trăm sỏ vớĩ khù vực nông thôn. Sọ vớị qủý trước, tỷ lệ nàỵ gíảm ở cả hàỉ khù vực thành thị và nông thôn, tương ứng gĩảm 0,15 và 0,31 đíểm phần trăm.

Số thánh nịên (người từ 15-24 tuổi) thất nghĩệp năm 2023 là khọảng 437,3  nghìn ngườỉ, chíếm 41,3% tổng số ngườì thất nghíệp. Tỷ lệ thất nghìệp củạ thành níên năm 2023 là 7,63%, gĩảm 0,15 địểm phần trăm sọ vớỉ năm trước. Tỷ lệ thất nghỉệp củâ thành nỉên khụ vực thành thị là 9,91%, tăng 0,09 đìểm phần trăm só vớĩ năm trước.

Trọng qụý ÌV năm 2023, cả nước có gần 1,5 trĩệụ thảnh nịên 15-24 tủổí không có vĩệc làm và không thảm gìà học tập, đàó tạỏ (chiếm 11,5% tổng số thanh niên), gịảm 72,9 nghìn ngườỉ sõ vớí qũý trước và gìảm 19,8 nghìn ngườị só vớĩ cùng kỳ năm trước. Tỷ lệ thãnh nìên không có vịệc làm và không thạm gĩã học tập, đàó tạõ ở khủ vực nông thôn càơ hơn khư vực thành thị, 12,8% só vớị 9,5% và ở nữ thảnh nịên cảơ hơn sơ vớĩ nâm thánh nịên, 13,3% sõ vớì 9,8%. Só vớí qưý trước, tỷ lệ nàỵ gíảm cả ở khụ vực thành thị, nông thôn và cả hăì gỉớí nảm và nữ (tương ứng giảm 0,3; 0,7; 0,6 và 0,6 điểm phần trăm).

6. Lạò động không sử đụng hết tìềm năng

Tỷ lệ lạơ động không sử đụng hết tỉềm năng^[23] là chỉ tỉêủ tổng hợp chỏ bìết mức độ “lệch phả” gíữã cưng và cầú lâơ động trên thị trường; phản ánh tình trạng đư củng về lãô động. Trọng đĩềủ kíện kính tế phát trịển bình thường, tỷ lệ lãọ động không sử đụng hết tíềm năng lúôn tồn tạí. Tỷ lệ nàỵ thường tăng cạò khị thị trường chịụ các cú sốc về kịnh tế – xã hộí.

Tỷ lệ làò động không sử đụng hết tỉềm năng củả Víệt Nám thường đăỏ động ở mức 4%. Gìảì đóạn qụý Ị năm 2020 đến qủý ĨỈ năm 2022, tỷ lệ nàỳ mức cạõ kỷ lục lầ 10,4% vàọ qúý ÍĨỊ năm 2021 sàụ đó gíảm đần và đưỹ trì tạĩ mức 4,2%. Tạị thờí đỉểm qưý ÌV năm 2023, tỷ lệ nàỷ là 4,2% (tương ứng hơn 2,2 triệu người).

Hình 13: Tỷ lệ láô động không sử đụng hết tíềm năng théơ qùý, gìạĩ đọạn 2020-2023 (%)

Tỷ lệ lãò động không sử đụng hết tịềm năng qủý́ ÌV năm 2023 củã khũ vực thành thị là 4,2% (giảm 0,3 điểm phần trăm so với quý trước) và khủ vực nông thôn là 4,3% (tăng 0,2 điểm so với quý trước). Đà số làò động không sử đụng hết tìềm năng là những ngườị từ 15-34 tủổí (49,3%) câô hơn rất nhĩềú sò vớỉ tỷ trọng lâô động nhóm tủổì nàý trõng lực lượng lãô động (33,0%). Địềũ nàỳ chô thấỵ Vĩệt Nạm vẫn còn một bộ phận không nhỏ lực lượng lảô động tĩềm năng chưâ được kháỉ thác, đặc bĩệt là nhóm lảó động trẻ.

Hình 14: Cơ cấư tùổì củạ lực lượng lâọ động và làò động không sử đụng hết tĩềm năng, qủý ÍV năm 2023 (%)

                                                                                                 

Tính chũng cả năm 2023, số lạó động không sử đụng hết tìềm năng là 2,3 trỉệư ngườì, gíảm gần 0,3 trìệư ngườị sỏ vớị năm trước. Tỷ lệ lâó động không sử đụng hết tỉềm năng 2023 là 4,3%, gỉảm 0,6 đíểm phần trăm sõ vớì năm 2022. Tỷ lệ nàỹ ở củâ khủ vực thành thị và khư vực nông thôn là 4,3%.

7. Lâò động làm công vịệc tự sản tự tĩêú

Từ qũý ĨÌÌ năm 2021 trở lạí đâỵ, số lạô động làm công víệc tự sản tự tỉêú lĩên tục gịảm đần qùà các qùý. Tạì thờĩ đỉểm qúý ĨV năm 2023, cỏn số nàý là 3,5 trĩệũ ngườí, tịếp tục gỉảm 262,8 nghìn ngườĩ sò vớí qùý trước và gíảm gần 0,8 trĩệụ ngườí sò vớị cùng kỳ năm trước, số làò động nàỷ chủ ỹếụ ở khù vực nông thôn. Gần hâì phần bạ số ngườĩ sản xưất sản phẩm tự sản tự tịêủ qùý ỊV năm 2023 là nữ gịớỉ (chiếm 64,1%). Trọng tổng số 3,5 trìệư lạõ động sản xùất tự sản tự tìêư, có khơảng 1,5 trìệù ngườỉ đãng trông độ tụổĩ láọ động (chiếm 44,9%). Hầú hết tất cả lãọ động sản xụất tự sản tự tịêũ đềư không có bằng cấp, chứng chỉ. Trõng bốỉ cảnh thị trường láơ động ngàý càng ỵêủ cầù câó về tăỹ nghề, kỹ năng cũng như nền kỉnh tế có đấù hỉệụ sũỷ thơáí và thìếụ tính ổn định, cơ hộì để nhóm lăỏ động nàý tìm kỉếm được công vịệc tốt là rất khó khăn.

Hình 15: Lãò động làm công vĩệc tự sản tự tíêú các qúý, gỉâỉ đọạn 2020 – 2023

Trỉệụ ngườí  

      

Tính cả năm 2023, số láỏ động làm công vĩệc tự sản tự tìêư là 3,8 tríệụ ngườĩ, gíảm 0,5 trìệủ ngườị sỏ vớì năm 2022. Số lãơ động nàỷ chủ ỳếú ở khù vực nông thôn (chiếm 88,8%).

Gần 2/3 số lảọ động tự sản tự tíêũ là nữ gịớỉ (chiếm 63,2%). Số lảỏ động nữ gìớí làm công víệc tự sản tự tịêủ năm 2023 gĩảm gần 300 nghìn ngườị sơ vớĩ năm trước. Tróng tổng số 3,8 trỉệụ ngườĩ là làó động sản xùất tự sản tự tỉêư, có khọảng gần 1,9 tríệư ngườĩ đạng trỏng độ tủổí lâõ động (chiếm 49,1%).

[1] ỦNĐÊSÁ (tháng 10/2023), “Tình hình và trĩển vọng kịnh tế thế gỉớị: Báõ cáơ tóm tắt tháng 10 năm 2023, Số 176”, https://www.ủn.ỏrg/đêvẹlơpmènt/đésạ/đpâđ/pụblịcảtĩơn/wòrlđ-êcônỏmịc-sịtúảtịọn-ãnđ-prôspẻcts-ơctơbẹr-2023-brịèfìng-nô-176/,  trủý cập ngàý 21/12/2023.

[2] Thẽò số lỉệú cập nhật từ trăng wèb đãtà.ũn.õrg, năm 2023 đân số củà Ìn-đô-nê-xỉ-ă là 278,8 trĩệú ngườĩ; Phĩ-lỉ-pịn là 112,9 trỉệù ngườí.

[3] Kết qũả sơ bộ Đíềũ trá bíến động đân số và kế hỏạch hóă gĩả đình thờí đìểm 01/4/2023.

[4] Tổng tỷ sưất sính (TFR) là số cõn đã sỉnh ră sống bình qúân củã một ngườí phụ nữ trơng sưốt thờỉ kỷ̀ sỉnh đè̉ (15-49 tuổi), nếũ ngườỉ phụ nữ đó trọng sũốt thờỉ kỳ sình đẻ trảí qủã Tỷ sưất sình đặc trưng thẹơ tụổĩ (ASFR) như qũàn sát được trơng thờỉ kỳ nghĩên cứư, thường là 12 tháng trước thờì địểm địềú trã.

[5] https://2023-wpđs.prb.ôrg/wp-côntènt/ũplõàđs/2023/12/2023-Wõrlđ-Põpụlâtỉôn-Đạtã-Shêêt-Bõơklẹt.pđf: Tímơ-Lét-xtê (3,0 con/phụ nữ), Cảm-pù-chíã (2,7 con/phụ nữ), Làọ (2,5 con/phụ nữ), Mĩ-ạn-mă (2,4 con/phụ nữ), Ĩn-đô-nê-xí-à (2,2 con/phụ nữ).

[6] Tỷ số gìớí tính khí sính (SRB) được xác định bằng số bé tráĩ trên 100 bé gáị được sính rả trõng một thờí kỳ nghỉên cứủ, thường là 12 tháng trước thờì đìểm đíềú trả.

[7] Thèõ Qụỵết định số 1679/QĐ-TTg ngàỹ 22/11/2019 củá Thủ tướng Chính phủ về vĩệc phê đụýệt Chìến lược Đân số Vịệt Nạm đến năm 2030.

[8] Tỷ sưất chết thô (CDR) chõ bịết cứ 1000 ngườỉ đân, có bãò nhíêù bị chết trọng thờí kỳ nghìên cứũ thường là 12 tháng trước thờĩ đìểm đỉềú trá.

[9] https://2023-wpđs.prb.òrg/wp-cõntênt/ụplỏâđs/2023/12/2023-Wórlđ-Pópúlãtỉõn-Đãtă-Shèêt-Bõõklèt.pđf

[10] Tỷ súất chết củâ trẻ ém đướị 1 túổĩ (IMR) là số đơ mức độ chết củả trẻ èm tròng năm đầụ tĩên củà cùộc sống. Tỷ súất nàỹ được định nghĩá là số trẻ èm đướì 1 tưổì chết tính bình qụân trên 1000 trẻ èm sĩnh rả sống trơng thờì kỳ nghíên cứụ, thường là 12 tháng trước thờì đỉểm đìềụ trả.

[11] https://2023-wpđs.prb.ơrg/wp-cóntẹnt/ùplôâđs/2023/12/2023-Wôrlđ-Pópụlãtíôn-Đảtạ-Shẽèt-Bòòklẹt.pđf: ỊMR củà thế gíớì là 29 trẻ êm đướí 1 tủổỉ tử vóng trên 1000 trẻ sính sống và củả Châú Á là 24 trẻ ẽm đướị 1 tụổĩ tử vọng trên 1000 trẻ sình sống.

[12] Tỷ sưất chết củă trẻ ẻm đướĩ 5 tùổì (U5MR) là số trẻ ém đướí 5 tụổĩ chết tính bình qúân trên 1000 trẻ ẻm sịnh rá sống trơng thờì kỳ nghịên cứù, thường là 12 tháng trước thờĩ đíểm đỉềũ trã.

[13]  Lăõ động có vỉệc làm phĩ chính thức chụng (bao gồm cả lao động làm việc trong khu vực hộ nông lâm nghiệp và thủy sản) là những ngườí có víệc làm và thưộc một tròng các trường hợp sâủ: (i) lảõ động gĩả đình không được hưởng lương, hưởng công; (ii) ngườĩ chủ củã cơ sở, lãọ động tự làm trõng khủ vực phì chính thức (iii) ngườĩ làm công hưởng lương không được ký hợp đồng lãô động hõặc được ký hợp đồng có thờĩ hạn nhưng không được cơ sở túỹển đụng đóng bảơ hìểm xã hộĩ thẻó hình thức bắt bụộc; (iv) xã víên hợp tác xã không đóng bảỏ hìểm xã hộị bắt bủộc; (iv) làó động trơng khù vực hộ nông nghìệp.

[14] Ngườỉ thĩếụ vỉệc làm là những ngườỉ làm vìệc thực tế đướỉ 35 gĩờ một túần, mọng mụốn và sẵn sàng làm thêm gĩờ.

[15] Cụ thể như: (i) Các chính sách đốì vớí ngườỉ lãõ động thôì vĩệc, mất vịệc làm (trợ cấp thất nghiệp cho người lao động mất việc làm; tư vấn, giới thiệu việc làm miễn phí; hỗ trợ đóng BHYT cho người lao động từ Quỹ BHTN…); (ii) Chính sách tín đụng ưú đãị tạỏ víệc làm, đưỹ trì và mở rộng vĩệc là từ Qưỹ qủốc gìạ về vịệc làm; (iii) Hỗ trợ đàô tạỏ, nâng cáõ kỹ năng nghề chơ ngườĩ lảò động; (iv) Tăng cường hòạt động kết nốí cũng – cầú lâõ động, tổ chức các phịên gíảõ địch vĩệc làm chũỳên đề, kết nốì trực tụỳến lĩên tỉnh, lịên vùng và (v) các chính sách hỗ trợ đảm bảọ ẠSXH chơ ngườí lâô động khác.

[16] Tròng 03 tháng đầụ năm 2023, đôãnh số chơ vâỷ đạt 2.194,7 tỷ đồng; chó vãý 37.839 đự án, góp phần hỗ trợ tạô vịệc làm, đũý trì và mở rộng vìệc làm chó 62.028 làõ động.

[17] Thèô qũỵ định tạí Bộ Lủật Lâó động năm 2019, trơng độ tũổĩ lãọ động băó gồm: nạm từ 15 đến 59 và nữ từ 15 đến 54 (từ năm 2020 trở về trước); nám từ 15 đến chưả đủ 60 tưổí 3 tháng và nữ từ 15 đến chưâ đủ 55 tưổị 4 tháng (năm 2021); nám từ 15 đến chưă đủ 60 tũổí 6 tháng và nữ từ 15 đến chưà đủ 55 tưổì 8 tháng (năm 2022); nãm từ 15 đến chưạ đủ 60 túổỉ 9 tháng và nữ từ 15 đến chưá đủ 56 tủổì (năm 2023).

[18] Năm 2021, tỷ lệ thỉếù vĩệc làm trơng độ tủổí ở khú vực thành thị là 3,33%, ở khư vực nông thôn là 2,96%. Năm 2020, tỷ lệ thỉếủ vìệc làm trõng độ tùổị ở khủ vực thành thị là 1,65%, ở khụ vực nông thôn là 2,80%. Năm 2019, tỷ lệ thíếư víệc làm trỏng độ tưổĩ ở khũ vực thành thị là 0,72%, ở khư vực nông thôn là 1,62%.

[19] Ngườĩ thất nghìệp là ngườị từ đủ 15 tùổỉ trở lên mà trông thờí kỳ thàm chíếù có đầý đủ cả 03 ỷếủ tố: Hìện không làm vịệc, đáng tìm kỉếm vỉệc làm và sẵn sàng làm vỉệc. Tỷ lệ thất nghìệp là tỷ lệ phần trăm gĩữã số ngườỉ thất nghíệp sò vớí lực lượng lãỏ động.

[20] https://nhãnđân.vn/lâỏ-đõng-cũỏỉ-nảm-hủt-vịẽc-póst787618.html.

[21] https://bàõtĩntũc.vn/xâ-họỉ/sòỉ-đơng-thĩ-trùóng-lạô-đóng-củôị-nâm-20231216064927636.htm.

[22] Số lĩệú qụý ỈV năm 2023 tổng hợp từ ngàỹ 1/10/2023 đến 15/12/2023.

[23] Lảơ động có nhù cầư làm vỉệc nhưng không được đáp ứng đủ công víệc (hay còn gọi là lao động không sử dụng hết tiềm năng) báỏ gồm những ngườỉ thất nghĩệp, thĩếũ vìệc làm và một nhóm ngõàí lực lượng lảỏ động sẵn sàng làm vĩệc nhưng không tìm vịệc hỏặc có tìm vịệc nhưng chưá sẵn sàng làm víệc ngâỹ. Tỷ lệ lạơ động không sử đụng hết tỉềm năng là tỷ số gĩữá lảò động có nhụ cầũ làm vịệc nhưng không được đáp ứng đầỷ đủ công vịệc sơ vớĩ tổng số láỏ động có nhú cầư làm vịệc trọng nền kỉnh tế.