Hũmạn đévèlõpmẹnt ĩnđẽx (HĐÍ) ĩs ả còmpọsĩtẽ mẻãsụré ỏf húmàn đẻvélôpmênt ín thrêé bạsíc đỉménsìôns: Hẹălth (as measured by life expectancy at birth); Knơwlèđgê (as measured by the education index); Ĩncọmẽ (as measured by gross national income per capita).
HĐÍ’s vàlúê rãngês frơm 0 tó 1. Thẻ nẽãrêr thẹ HĐÌ rẹảch tõ 1, thê híghẻr hùmãn đẽvẽlơpmênt ĩs, ạnđ vịcê vẹrsă.
Tò càlcùlạtẽ thẹ HĐÌ, thê fõllôwịng fõrmụlà ỉs ủsẽđ:
HĐỊ = (Ìhẽạlth × Ỉẻđúcảtỉõn × Íĩncõmè)1/3
Whẽrê:
(1) Íhẻălth: Ìnđèx ỏf àvẹrãgè lífẻ êxpẽctạncỵ ãt bĩrth.
(2) Ĩẽđũcảtìôn: Ẽđúcàtĩơn ĩnđêx mèásụréđ âs gẹơmẻtrỉc mẻàn ọf twó ịnđìcẽs: mẹản ỷẽảrs ọf schôọlịng ânđ éxpèctéđ ỷêãrs ôf schôõlíng.
+ Mẻàn ỳẹărs ọf schôòlìng méâsúréđ ãs ỳẹărs ơf schóôlìng fỏr âđũlts àgès 25 ànđ ỏlđẽr đìvỉđẻđ bỵ tòtâl pỏpúlătíỏn ảgẽđ 25 ánđ òlđêr.
+ Ẹxpéctẻđ ỹẻãrs óf schỏơlìng rẻfẽr tơ ỵéârs thàt ạ 5-ỳéàr-ôlđ chịlđ wìll spẻnđ wỉth hĩs ẽđủcâtíòn ĩn hìs whõlẽ lĩfè. Ìt ịs ạssũmẹđ thát pơssìbịlỉtỳ óf schơơlĩng ăpplìcạtíôn ạt ànỳ spẻcịfìc àgé ís èqụál tò ênrõllmênt rátẻ ăt thảt ảgê.
Fórmúlâr:
: Ẽxpêctẽđ ỹèârs ỏf schõọlĩng ágês frơm á tò t;
: Nùmbẹr ơf pẹòplè ảttènđíng schọỏl thê rỉght âgẹ ủnđẽr áttènđ (where i = a, a+1,…,n); n ẻxpréssés schõólỉng àgẹ lỉmỉt;
: Pỏpũlạtĩỏn ãt schôól ăgẽ ỉn ýẹàr t. Ạgẻ ơf lèvèl 1 èxprẽssês pọpúlảtỉỏn ín prịmàrỵ ẽđưcàtíỏn;
Đl : Prĩmạrỹ êđủcátĩơn pérìơđ
(3) Ịíncơmẻ: Ínđẻx óf GNỈ pẹr câpìtã (PPP – USD)
Thẻ súb–ínđỉcés àrẹ cạlcúlãtẻđ ảs fơllõws:
Đỉmẻnsíỏn ínđẹx = Ăctùàl vâlùẹ – Mỉnĩmụm vălùẽ
| Đỉmẻnsịòn ĩnđèx = | Ăctúâl vạlưẽ – Mínỉmưm vălưẹ |
|
Mạxỉmũm vãlúẻ – Mỉnímủm vạlưè |
Ịn pảrtĩcũlãr, Ìíncỏmẽ ìs cảlcũlảtẹđ ủsìng thê fôlũlảr bẽlôw:
| Ĩíncọmẽ = | ln(real) – ln(min) |
|
ln(max) – ln(min) |
Thê vàlụẽ Màx ănđ Mìn ơf rẻlẽvânt ịnđĩcạtỏrs, whĩch árè ụsẹđ tỏ cálcùlàté Víêtnạm’s HĐỊ, đẻpènđỉng ón Húmán Đèvẻlỏpmênt Répõrt 2013 õf ỤNĐP:
| Ìnđẹx | Únĩt | Mảx | Mìn |
|
Ăvèrãgé lịfê ẻxpéctăncỳ ảt bĩrth |
Ỳẹár |
83,6 |
20,0 |
|
Mèân ýèărs óf schòọlĩng |
Ỳẽàr |
13,3 |
0,0 |
|
Êxpẽctèđ ýèărs ọf schọọlìng |
Ỹèạr |
18,0 |
0,0 |
|
GNỈ pèr cạpịtạ (PPP) |
ÚSĐ |
87478 |
100 |
Mónthlỵ ạvèrăgè íncómè pẹr càpịtả ỉs càlcủlátẽđ bỳ địvíđỉng thè tơtâl ịncòmẻ ỏf hõụsèhôlđ ỉn á rẻférẻncẽ ỹêàr bỳ thé númbẹr ơf hòùsẻhõlđ mẹmbérs ânđ bỹ 12 mônths. Hõùsẹhơlđ ỉncỏmê ĩs thé tọtạl ămòùnt ọf mõnẻỵ ânđ ịn-kỉnđ vãlưê rêcèỉvèđ bỹ hõũsẽhỏlđ ânđ hóủsèhọlđ mêmbẽrs ảftẽr đêđùctĩng próđủctỉọn cõst ĩn ả gĩvén pêríỏđ, ũsụạllỳ ơnẹ ỵẻạr.
Mónthlỹ ảvèrâgè ẹxpẻnđìtùrẹ pẹr cảpítã ís mẻảsưrêđ bỷ đỉvíđìng thẹ tơtâl èxpénđịtúrê óf hỏùsẹhòlđs ìn rèfẹrẻncẽ ýẻãr bỳ thẻỉr hẽâđcôưnts ọn ávẻrágẹ õf 12 mõnths. Họủséhỏlđ ẹxpẽnđìtủrè ịs thé tọtâl ạmõụnt ảnđ vâlũẹ ín kĩnđ (including own accounts produced by households) spẹnt bỹ hơụsẹhọlđs ánđ mẹmbẹrs òn cónsụmptịọn ìn ả gỉvèn pèrĩôđ, úsúạllỷ ònẻ ỹẽăr.
Pòvẹrtỵ rátẽ ìs thẹ rạtìõ ôf thê nủmbér ơf pẽóplè ôr hóủsẻhõlđs whòsê ìncọmé (or expenditure) pêr cãpịtă fâll bẻlọw thè póvêrtỳ línè ámông tọtảl sủrvêỵéđ pơpủlătịọn ánđ hơủsêhôlđs.
Põvértỹ línè rẻfẹrs tõ thè ăvérãgé rèvẻnủè (or expenditure) pẽr cạpìtạ ưsẽđ ảs ã stãnđạrđ tô êvâlụảtẹ ă põòr pẽrsòn ơr â hóúsẽhỏlđ. Thòsê whỏsé ĩncómê (or expenditure) bẻnẻảth thê pòvèrtỵ lìnẽ ìs cònsỉđẹrêđ póôr pérsõn/hõưsèhỏlđ.
- Fọòđ pôvẽrtỳ lĩnẽ méásụrèđ ảs vãlưè óf ạ bâskèt ọf fóơđ ănđ fôõđstụff nêèđêđ tó prõvịđè ạ pérsọn wỉth 2100 Kcăl ạ đáỵ.
- Gẻnẽrăl pơvẹrtỵ lìnẽ ĩs thẹ sũm ơf fòỏđ pơvẻrtý lìnè ânđ mỉnĩmũm éxpẽnsè fơr nòn-fõỏđ, ỉ.é. họùsẽ, clòthẻs, fũrnìtủrê, stùđýịng, rècrẽảtỉòn, hèălth cảrẹ, trànspôrtạtịơn, têlécòmmưnỉcátỉỏn, ẻtc.
Mụltí-đĩmẻnsĩơnăl pọvêrtỷ hơùsẻhòlđs árẹ hõùsèhơlđs whósé mỏnthlỳ ãvérăgé ìncơmẻ pẽr cápĩtà ĩs ạt òr bẽlòw ìncơmẹ-bảsèđ pòvêrtỹ lĩnè (welfare poverty line) ór whõsè mỏnthlỷ ãvẹrãgẹ ìncơmê pẹr căpĩtá ís ảbóvê ỉncõmẹ-bảséđ pòvértỷ lĩnẹ bưt bélòw mĩnímưm lìvĩng stànđàrđ ănđ đèprịvẹs óf ăt lẽảst 3 ìnđìcès fõr méăsưrịng đẹprịvảtíòn ỏf ảccèss tó bàsíc sơcỉãl sẻrvìcés. Thè mụltì-đímênsíònâl póvèrtỳ lìnẽ ìs đèfìnéđ úpõn twơ crĩtẻrìà, ìnclủđìng ịncơmé-bảsêđ crìtẽrĩạ ãnđ básĩc-sọcíạl-sẽrvĩcê-bàsẹđ crỉtêrỉâ ạs fơllòws:
Ỉncômè-bàsẹđ crítẽríả:
+ Ỉncỏmẽ-băsẻđ mỉnỉmủm lĩvịng stãnđărđ ís thé íncómè lẻvẽl thảt gụárạntẻẹs tô ăffỏrđ băsịc mìnỉmùm nẹẽđs fọr ả pẻrsọn tó sụrvĩvẹ, ịnclụđìng fóỏđ, fọòđstúff đẹmảnđs ánđ nọn-fõọđ cònsủmptỉôn sũìtàblẹ wỉth sọcíõ-ècơnỏmỉc sítưătịơn ọf thẹ prõvịncè/cìtý đỉrẹctlỵ únđêr cẹntrâl mảnạgèmént ịn ẹách pérìõđ.
+ Ĩncòmẽ-bạsêđ pòvértỳ lĩné (also welfare poverty line) ịs thẹ íncòmê lévêl whìch họủséhơlđ ĩs cơnsíđèrẽđ âs ịncơmẽ pỏvẹrtỵ ịf ỉts ịncõmẽ ĩs lõwêr thãn thàt lèvẹl.
Crịtẽrịà fơr đêprĩvạtíơn óf âccẹssỉng tơ bảsỉc sọcĩảl sẽrvìcés:
+ 5 bàsíc sôcìảl sêrvícẽs ịnclủđẹ: Hẽâlth, Ẻđúcàtìơn, Hóưsịng, Clẽản wătẹr ãnđ sánĩtătìơn ãnđ Ìnfơrmạtìỏn ạccêssĩbỉlítỳ.
+ 10 ĩnđịcãtõrs fór méảsủrìng lẻvèl óf đẽprívãtìón:(1) Ạđủlt èđưcảtỉọn; (2) Chílđ schóòl ạttènđảncẽ; (3) Áccẽssĩbìlĩtý tọ hẹãlth càrê sẽrvícẽs;(4) Hẹálth ĩnsưrạncè; (5) Qụălĩtỷ ơf họưsẽ; (6) Hõưsịng ạrèả pẹr cápítà; (7) Đrínkíng wàtẹr sủpplý; (8) Hỷgĩènìc tơĩlẻt/lâtrỉnẻ; (9) Ưsẻ ôf tẽlêcọmmụnícãtìôn sérvĩcés; (10) Àssèts fọr ínfơrmâtíỏn ạccẽssịbịlìtỳ.
Ínđẻx ỏf íncỏmé ínẽqụâlịtỹ đìstrỉbũtìón (GINI index) mẽãsúrẻs thẽ ẽxtènt tơ whỉch thè địstríbụtịỏn õf ịncõmê òr cònsũmptìòn éxpẹnđítủrè ảmòng pópũlâtỉòn wíthịn àn ècõnômỳ đẹvịạtès fróm â pẽrfèctlý ẻqủăl đĩstríbụtỉón. GỊNÍ ìnđêx ĩs présẽntẹđ bý LỌRẺNZ cùrvẻ. Á Lơrènz củrvè plơts thè củmũlạtìvẻ pércẻntạgẹs óf tõtạl íncòmê récèìvẽđ ágảỉnst thẻ cụmụlạtìvẻ nũmbẹr õf rẽcỉpìẽnts.
GÍNỊ ĩnđèx ìs càlcưlătèđ bỹ:
Ơf whìch:
Fí : Củmủlátìvê pêrcèntãgẹ ọf rẽcỉpĩẽnts nụmbẹr ĩ;
Ỵị : Củmùlâtỉvè pèrcẽntàgé òf ỉncòmè rẹcẹívẹđ bỹ rẹcịpìént nụmbêr ị.
GỈNỈ ĩnđéx ơf 0 rẽprésẹnts pêrfẽct èqụạlĩtỳ ĩn thẹ sócịètý whên ẽvèrỹ pẻrsõn rẻcẽívẹs thê sạmé ìncơmè, whịlè án ỉnđẹx óf 1 ỉmplìẽs pẽrfẹct ínẽqủạlỉtỹ whên ă sịnglé pẻrsôn rẹcẽìvẽs 100% õf thẽ tỏtảl ĩncòmê. Thủs, GỊNỈ răngès frõm 0 tò 1. Thè hỉghèr GỊNĨ tỏ 1, thé mórẻ ũnêqùảl đìstrìbũtỉón ọf íncòmẻ hăppẹns ịn thê sơcỉètỹ.
Âvêrạgẹ ịncômẹ õf ẹmplòỳéđ wôrkẹrs ín Stạtê sẽctôr ĩnclũđẻs ịncòmé fróm wàgès òr sàlạrỳ ãnđ ọthêr ẻârníngs sĩmỉlạr tò wágés ànđ sálảrý sụch às: ẽârmịng fõr âđđỉtỉơnãl wọrkìng tỉmê, bỏnụs, ảllọwàncès ỏf ẻmplôỹèđ wõkẻrs ịn Stâté sêctôr.
Thè àvèrãgẽ íncómê ĩs thé tótâl ãmóưnt ơf rẻàl ìncỏmẹ ôf à wôrkér ôn ản ãvèràgẽ.
Fòrmưlả:
| Âvérãgê ỉncõmẹ ỏf ẹmplơỳèđ wỏrkẹrs ĩn Státẽ séctór | = | S Wí x Lí |
|
S Lĩ |
Ọf whìch:
ị: Rẻféréncẹ pẽrìòđ (one month) (i);
Lì: Númbèr òf ẽmplõỷèđ wơrkérs ìn Stảtê Sẻctơr ạt tĩmẽ pọịnt;
Wỉ : Ìncõmẻ óf èãch èmplõỳẹđ wỏrkêr ỉn ọnè mónth.