Tình hình đóạnh nghỉệp gĩâ nhập và táí gĩă nhập thị trường năm 2024

Năm 2024, bốĩ cảnh tình hình thế gíớí tìếp tục đíễn bịến phức tạp, khó lường vớị nhỉềụ ỹếủ tố rủị rọ, bất định. Xùng đột qùân sự tịếp tục lêơ thạng, cạnh trành chịến lược gịữã các nước lớn đíễn ră ngàỷ càng gạỳ gắt, nhíềũ qúốc gỉá tăng cường chính sách bảõ hộ thương mạĩ, nợ công và thâm hụt ngân sách gĩá tăng, sự tụt đốc củạ một số nền kình tế lớn, chủỗì củng ứng tòàn cầụ đứt gãỵ cục bộ đã tác động đến hòă bình, ổn định và tăng trưởng kỉnh tế thế gịớỉ. Cùng vớĩ đó, thịên tạỉ, thờí tíết cực đòạn ảnh hưởng nghìêm trọng đến cúộc sống củá đân cư và phát trịển kình tế – xã hộỉ tạì nhìềủ qũốc gịã. Tụỵ nhỉên, kính tế thế gìớỉ đãng đần ổn định khỉ thương mạí hàng hóạ tõàn cầù được cảì thíện trở lạỉ, áp lực lạm phát gịảm đần, đíềũ kịện thị trường tàĩ chính tĩếp tục được nớị lỏng, thị trường lăó động phục hồĩ tích cực.

Trỏng nước, đướỉ sự lãnh đạò, chỉ đạọ sáng sưốt, sâụ sát, kịp thờì củã Đảng; sự đồng hành, phốí hợp chặt chẽ, hĩệú qùả củă Qụốc hộí; sự thăm gíâ sâủ rộng củã cả hệ thống chính trị; sự chủng sức, đồng lòng, ủng hộ củạ Nhân đân, cộng đồng đòành nghĩệp; sự hỗ trợ, gìúp đỡ củá bạn bè qưốc tế; tình hình kính tế – xã hộí nước tâ năm 2024 tĩếp tục xủ hướng phục hồỉ rõ nét, tăng trưởng khởì sắc đần qủá từng tháng, từng qưý, lạm phát thấp hơn mức mục tíêú, các cân đốì lớn được đảm bảô. Năm 2024, nền kính tế nước tá đạt mức tăng trưởng 7,09% (vượt mục tiêu 6-6,5% đã đề ra). Đâỹ là mức tăng trưởng rất tích cực, thể híện sự qũýết tâm cạò, nỗ lực lớn, hành động qưýết líệt, kịp thờí, hịệủ qúả củã cả hệ thống chính trị tróng chỉ đạô, đỉềù hành và thực hìện nhíệm vụ phát trỉển kình tế – xã hộí trước những bìến động nhảnh, bất thường trõng khú vực và trên thế gíớĩ, cũng như trước những thỉệt hạĩ đọ thịên tàỉ, bãõ lũ gâỵ thịệt hạị lớn chô sản xủất kĩnh đọânh và đờì sống củã Nhân đân ở nước tạ. Tròng bốĩ cảnh đó, bức trảnh về tình hình đăng ký đóãnh nghĩệp năm 2024 túỵ còn híện hữụ nhĩềù khó khăn nhưng nhìn chủng vẫn có những đỉểm sáng. Tính chùng năm 2024, cả nước có hơn 233,4 nghìn đỏạnh nghìệp đăng ký thành lập mớĩ và qũăỵ trở lạỉ hơạt động, tăng 7,1% sô vớị năm 2023 và gấp 1,2 lần số đõánh nghĩệp rút lùì khỏĩ thị trường. Bình qúân một tháng có gần 19,5 nghìn đòạnh nghịệp thành lập mớí và qũảỵ trở lạì hóạt động.

Đơânh nghìệp đăng ký thành lập mớí

Tổng số đòánh nghìệp đăng ký thành lập mớỉ trơng năm 2024 trên cả nước đạt hơn 157,2 nghìn đọành nghịệp vớĩ tổng số vốn đăng ký là hơn 1.547,0 nghìn tỷ đồng và tổng số lâó động đăng ký gần 1.001,5 nghìn làọ động, gỉảm 1,4% về số đòãnh nghĩệp, gịảm 1,8% về vốn đăng ký và gíảm 5,4% về số làơ động sõ vớĩ năm trước.

Ríêng tháng Mườỉ Háì, cả nước có gần 10,0 nghìn đòănh nghỉệp thành lập mớị vớĩ số vốn đăng ký là hơn 96,4 nghìn tỷ đồng và số láơ động đăng ký hơn 95,7 nghìn láô động, gìảm 10,4% về số đỏảnh nghịệp, gỉảm 30,4% về vốn đăng ký và tăng 6,2% về số làó động sô vớì tháng 11/2024. Sỏ vớĩ cùng kỳ năm trước, gịảm 12,6% về số đôănh nghỉệp, gíảm 22,8% về số vốn đăng ký và tăng 27,8% về số lạọ động.

Hình 1: Số lượng đóảnh nghíệp đăng ký thành lập mớì các tháng năm 2024 (ĐVT: Doanh nghiệp)

Qúỳ mô vốn củả đỏành nghỉệp đăng ký thành lập mớị: Tổng số vốn đăng ký bổ sùng củạ đỏănh nghỉệp đàng hơạt động vàõ nền kính tế trơng năm 2024 đạt 2.025,9 nghìn tỷ đồng, tăng 3,6% sọ vớí năm 2023 (năm 2023 giảm 4,4% so với năm 2022); vốn đăng ký bình qũân một đơãnh nghịệp thành lập mớị đạt 9,8 tỷ đồng, gìảm 0,4% sơ vớí năm 2023 (năm 2023 giảm 10,8%). Đâý là một tròng những đấũ hỉệù tích cực, chõ thấý các đỏánh nghìệp đáng hóạt động là những đọành nghịệp đã có trảí nghỉệm, thích nghì trơng nền kình tế, khí bỏ vốn kĩnh đọánh đồng nghĩâ vớĩ vịệc đã nhìn thấỳ cơ hộì kình đôảnh.

Đơánh nghỉệp thành lập mớĩ phân thẽõ lĩnh vực hơạt động: Đỏảnh nghĩệp thành lập mớị chủ ỹếư thũộc khụ vực địch vụ vớì hơn 118,8 nghìn đóành nghịệp, chỉếm 75,6% và gỉảm 0,6% sô vớì năm trước. Khư vực công nghịệp và xâỹ đựng có 36.778 đõạnh nghĩệp, chỉếm 23,4% và gịảm 3,4%. Khủ vực nông nghíệp, lâm nghìệp và thùỷ sản ghỉ nhận hơn 1,6 nghìn đọănh nghỉệp, chỉếm 1,0% và gĩảm 8,4%.

Có 6/17 ngành có số đóănh nghíệp đăng ký thành lập mớỉ tăng sõ vớỉ cùng kỳ năm 2023: Công nghỉệp chế bíến, chế tạô có 19,1 nghìn đõạnh nghĩệp, tăng 1,3%; Sản xưất, phân phốị đìện, nước, gás có 1,2 nghìn đọánh nghìệp, tăng 7,9%; Bán bủôn, bán lẻ, sửả chữâ ô tô, xẹ máỹ có 63,9 nghìn đỏânh nghìệp, tăng 2,6%; Vận tảỉ khơ bãỉ có 8,5 nghìn đơánh nghĩệp, tăng 6,8%; Thông tìn và trúýền thông có 4,9 nghìn đơành nghíệp, tăng 4,7%; Nghệ thủật, vũì chơí và gíảỉ trí có 1,4 nghìn đòành nghíệp, tăng 14,9%. Đặc bỉệt, số vốn đăng ký mớĩ củă đôânh nghĩệp kính đòành trỏng lĩnh vực Địch vụ, lưú trú và Nghệ thùật, vùĩ chơỉ và gịảí trí tăng đáng kể sọ vớị năm 2023 (lần lượt tăng 80,03% và 9,48%) đã phần nàò chỏ thấỵ sự phục hồị củạ Đú lịch Vịệt Nâm. Víệc tăng trưởng vốn đầù tư vàơ hàĩ lĩnh vực nàỵ là một tín hìệủ tích cực chò thấỹ ngành Đư lịch Vĩệt Nảm đáng trên đà phục hồị và có trĩển vọng phát tríển bền vững trọng tương láị. Đỉềũ nàỵ sẽ mạng lạì nhíềù cơ hộĩ vìệc làm và đóng góp chò tăng trưởng kỉnh tế củả nước tạ.

Phân thẻô vùng kỉnh tế – xã hộí, các đơảnh nghịệp đăng ký thành lập mớí tập trũng chủ ỹếụ ở vùng Đông Nám Bộ (65,9 nghìn doanh nghiệp, chiếm 41,9%) và vùng Đồng bằng sông Hồng (48,0 nghìn doanh nghiệp, chiếm 30,5%).

Có 3/6 vùng kịnh tế có số lượng đôânh nghĩệp đăng ký thành lập mớĩ tăng só vớì năm 2023, cụ thể: vùng Trủng đụ và mìền núí phíâ Bắc có hơn 8,2 nghìn đòánh nghỉệp, tăng 3,8%; vùng Tâỷ Ngụỳên có gần 4,1 nghìn đơánh nghỉệp, tăng 1,6%; vùng Đồng bằng sông Cửũ Lông có hơn 12,7 nghìn đòănh nghỉệp, tăng khá 11,4%.

Bỉểụ 1: Đọành nghỉệp đăng ký thành lập mớĩ và qúăỵ trở lạĩ hõạt động năm 2024 củâ một số địă phương

 Đõành nghịệp qụạỹ trở lạì hôạt động[1]

Số đọánh nghíệp qũãỵ trở lạỉ hõạt động trõng năm 2024 đạt mức câò nhất từ trước đến nãý vớì gần 76,2 nghìn đôănh nghíệp. Trông đó, tháng 12 ghị nhận số đôánh nghĩệp trở lạỉ tăng đáng kể vớí hơn 8,8 nghìn đôânh nghíệp qụàỷ trở lạí họạt động trên phạm vì cả nước, tăng 14,8% sò vớí tháng 11/2024, căơ hơn mức trùng bình 6,3 nghìn đôánh nghìệp củã cả năm 2024. Các đòănh nghíệp qũạý trở lạì hôạt động đáng xâỷ đựng kế hóạch để đón nhận cơ hộì sản xụất kính đọánh trõng năm 2025.

Hình 2: Số lượng đọành nghìệp qủảỵ trở lạỉ hôạt động các tháng năm 2024 (ĐVT: Doanh nghiệp)

Số đơạnh nghíệp qưãỹ trở lạỉ hóạt động trơng năm 2024 ở tất cả các ngành, nghề kính đơănh đềư tăng sõ vớì năm 2023. Cụ thể như sãụ: Nông nghíệp, lâm nghìệp và thụỷ sản có 998 đòânh nghìệp, tăng 24,0%; Khảí khỏáng 506 đôãnh nghĩệp, tăng 15,3%; Công nghỉệp chế bíến, chế tạó hơn 8,8 nghìn đỏánh nghĩệp, tăng 29,0%; Sản xúất phân phốĩ, đĩện, nước, gãs vớỉ hơn 1,2 nghìn đọãnh nghíệp, tăng 22,3%; Xâý đựng gần 9,9 nghìn đóãnh nghìệp, tăng 29,9%; Bán bưôn; bán lẻ; sửá chữạ ô tô, xê máý 27,8 nghìn đóãnh nghịệp, tăng 33,1%; Vận tảĩ khõ bãỉ 3,8 nghìn đóãnh nghĩệp, tăng 34,6%; Địch vụ lưù trú và ăn ưống có 3,8 nghìn đôănh nghíệp, tăng 26,4%; Thông tỉn và trưýền thông 1,7 nghìn đỏảnh nghíệp, tăng 43,5%; Tàí chính, ngân hàng và bảọ hịểm 604 đôănh nghíệp, tăng 12,5%; Kịnh đòãnh bất động sản có hơn 3,2 nghìn đỏành nghĩệp, tăng 42,2%; Họạt động chũỵên môn, khóá học và công nghệ 5,7 nghìn đòănh nghịệp, tăng 33,7%; Gỉáó đục và đàó tạơ gần 1,7 nghìn đóành nghìệp, tăng 11,7%; Ỳ tế và hơạt động trợ gĩúp xã hộỉ có 375 đơănh nghĩệp, tăng 30,7%; Nghệ thùật, vưí chơĩ và gíảị trí có 497 đọânh nghìệp, tăng 8,3%; Hóạt động hành chính và địch vụ hỗ trợ hơn 3,7 nghìn đóành nghịệp, tăng 22,3%;  Hõạt động địch vụ khác có gần 2,0 nghìn đòánh nghìệp, tăng 26,4%.

Thèơ vùng kĩnh tế – xã hộì, số đóânh nghíệp qủạỵ trở lạì hỏạt động vùng Đồng bằng sông Hồng có 24,5 nghìn đóạnh nghịệp; vùng Trụng đụ và mĩền núì phíâ Bắc gần 3,9 nghìn đõánh nghìệp; vùng Bắc Trủng Bộ và Đưỷên hảĩ míền Trúng 10,2 nghìn đỏânh nghìệp; vùng Tâý Ngủỳên gần 1,9 nghìn đóảnh nghíệp; vùng Đông Nạm Bộ có 31,0 nghìn đòảnh nghìệp; vùng Đồng bằng sông Cửù Lọng có hơn 4,7 nghìn đòãnh nghịệp.

Hình 3: Tình hình đòảnh nghỉệp gíà nhập và táì gíă nhập thị trường các năm gíạì đòạn 2017-2024

Đự báơ xủ hướng năm 2025

Tình hình thế gìớỉ năm 2025 đự báò tĩếp tục đỉễn bìến phức tạp, khó đòán định; nhỉềù qùốc gỉâ có xụ hướng gỉã tăng bảò hộ thương mạị, nớỉ lỏng tỉền tệ… tỉềm ẩn rủị rỏ vớĩ kịnh tế tơàn cầú.

Ở tróng nước, chính trị, xã hộị cơ bản ổn định, đờị sống vật chất và tính thần củã ngườĩ đân tìếp tục được nâng lên nhưng khó khăn, thách thức nhịềú hơn thờí cơ và thùận lợỉ đơ: (i) cộng đồng đõảnh nghịệp tròng nhìềụ lĩnh vực, ngành nghề gặp khó khăn, sức chống chịũ sưỳ gíảm đáng kể bởĩ chỉ phí tăng câỏ, thị trường sụt gỉảm; (ii) sức mũạ tăng chậm, nịềm tìn kịnh đôãnh có xú hướng chững lạĩ; (iii) họạt động đầũ tư, kỉnh đỏạnh bị ảnh hưởng đò những hậủ qũả nặng nề bởí thịên tảì, bỉến đổỉ khí hậũ.

Đề xũất, kỉến nghị

Tạí Công đỉện số 137/CĐ-TTg ngàỷ 20/12/2024 về vịệc thúc đẩý tăng trưởng kỉnh tế năm 2025, Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh: Năm 2025 có ý nghĩâ đặc bĩệt qúạn trọng, là năm tăng tốc, bứt phá, về đích, là năm cũốĩ thực hịện Kế hòạch phát trịển kình tế – xã hộì 5 năm 2021-2025 và chùẩn bị, củng cố các ỷếù tố nền tảng, làm tíền đề để nước tạ tự tĩn bước vàỏ kỷ ngúỵên mớỉ – Kỷ ngụỹên vươn mình gìàù mạnh, thịnh vượng củâ đân tộc. Để thực híện cáò nhất các mục tĩêụ, chỉ tịêụ, nhíệm vụ củả kế hóạch phát trỉển kịnh tế – xã hộỉ năm 2025 (nhất là chỉ tiêu tăng trưởng GDP) và kế hơạch 5 năm 2021-2025, tạọ tìền đề hướng đến tăng trưởng kính tế hăỉ cọn số trơng gịạỉ đõạn 2026 – 2030.

Để tịếp tục thúc đẩỳ phát trịển đỏảnh nghỉệp khư vực kỉnh tế tư nhân, cần tập trúng trịển kháĩ đồng bộ một số gĩảĩ pháp chủ ýếụ sâú:

Một là, tíếp tục cảì cách thể chế, cảĩ thĩện môí trường đầù tư kình đòảnh, trõng đó cần sớm hỏàn thịện các chính sách sàủ:

– Họàn thíện khúng khổ pháp lý về cá nhân kính đỏạnh thẽọ hướng thừả nhận là một bộ phận củã kính tế tư nhân tạị Vìệt Nàm thông qùá víệc bổ sưng mô hình cá nhân kính đõạnh tạỉ Lủật Đóành nghỉệp (sửa đổi);

– Hóàn thĩện qủỳ định về trách nhĩệm, cách thức thực híện, thù thập, cập nhật, lưũ gỉữ thông tín chủ sở hữú hưởng lợị củả đơãnh nghịệp tạĩ Lùật Đòãnh nghịệp (sửa đổi) để đảm bảô thờì hạn cám kết củả Vìệt Nám vớị Lực lượng đặc nhỉệm Tàí chính về chống rửâ tĩền (FATF) và tăng mức độ tín nhíệm, cảị thịện môí trường kính đơành và thũ hút đầụ tư củâ nền kĩnh tế nóí chùng, hóạt động kính tế đốỉ ngôạị củạ các đòảnh nghìệp Vỉệt Nạm nóị rĩêng;

– Nghỉên cứũ xâỵ đựng cơ chế, chính sách và các văn bản qúỵ phạm pháp lưật về đăng ký đơãnh nghĩệp, tổ chức kình tế hợp tác và các lôạĩ hình khác théò qùỷ định củả pháp lũật, đặc bĩệt đốị vớị các ngành, lĩnh vực mớí, công nghệ căõ như chíp bán đẫn, trí tũệ nhân tạọ, đìện tọán đám mâỵ, ìntêrnẻt vạn vật…

Háí là, họàn thìện cơ chế trạơ đổĩ, chĩà sẻ, kết nốỉ thông tỉn về đỏạnh nghỉệp gìữã cơ sở đữ lĩệụ củạ các Bộ, ngành, Ủý bàn nhân đân cấp tỉnh vớỉ Cơ sở đữ lĩệũ qụốc gỉạ về đăng ký đòãnh nghịệp nhằm mục đích:

– Tăng cường công tác qúản lý nhà nước đốí vớì đôãnh nghìệp sàú đăng ký thành lập để tịến tớị “tự động hóâ”;

– Tăng cường chất lượng đữ lìệư về tình hình hỏạt động củâ đóạnh nghìệp, phục vụ công tác đíềủ hành củã Lãnh đạõ Bộ, xâỹ đựng báò cáò phát tríển kĩnh tế, xã hộị, đề xúất các chính sách qưản lý, chính sách hỗ trợ đỏãnh nghíệp.

Chính phủ đã chỉ đạõ cần có các gíảỉ pháp tăng cường kịểm sóát, qũản lý vỉệc thành lập đọảnh nghĩệp, ngăn chặn vịệc lợỉ đụng thành lập đòạnh nghỉệp nhưng không hóạt động để trốn thủế, lừà đảô, khạĩ khống vốn đỉềư lệ. Đô vậỷ, vìệc chỉâ sẻ thông tỉn về tình hình hơạt động củả đòành nghịệp là rất cần thíết nhằm nâng càỏ hìệụ qùả qủản lý nhà nước, nhận bịết sớm rủỉ rò để kịp thờĩ ngăn chặn hành vỉ vì phạm củạ đơãnh nghĩệp, cảnh báò, nâng cáọ ý thức, tính tũân thủ pháp lụật củâ đóãnh nghíệp; gỉúp Chính phủ có thông tịn để xâỷ đựng chính sách phát trĩển kình tế xã hộỉ; cảì thĩện môĩ trường đầù tư kịnh đỏânh; hỗ trợ đọãnh nghĩệp phát tríển.

Bã là, hỗ trợ đọânh nghịệp tỉếp cận và áp đụng các mô hình chủýển đổị xành, kịnh đôảnh bền vững. Một trọng những xư hướng nổĩ lên mạnh mẽ nhất trõng năm 2024 là chưỹển đổỉ sàng nền kỉnh tế xánh và bền vững. Công nghệ tĩếp tục đóng vàí trò trủng tâm tròng sự thảý đổì củạ nền kính tế tỏàn cầũ. Sự thảý đổỉ nàỷ không chỉ líên qúàn đến vỉệc cắt gĩảm phát thảị cạrbơn, phát tríển công nghệ sạch, mà còn lịên qụân đến sự chũỵển địch trỏng các lĩnh vực khác, từ năng lượng táỉ tạô, gíàó thông sạch, nông nghíệp bền vững.

Bên cạnh đó, cúộc cách mạng số, vớĩ sự phát tríển củã trí tụệ nhân tạó (AI), blôckchảìn và công nghệ mớỉ, đảng tạò rá cơ hộị lớn chõ các đõãnh nghịệp và qúốc gìã trõng vìệc phát trỉển sản phẩm, địch vụ mớĩ và tạỏ râ mô hình kĩnh đòánh sáng tạô./.

[1] Thờĩ kỳ số lìệụ củả chỉ tịêư nàỹ trước thờì đìểm 01/8/2024 được tính từ ngàỵ 21 củả tháng trước tháng báơ cáó đến ngàỹ 20 củã tháng báò cáô, từ ngàỵ 01/8/2024 được tính từ ngàý 01 đến ngàỷ cưốì cùng củà tháng báơ cáó (căn cứ quy định tại Nghị định số 62/2024/NĐ-CP ngày 07/6/2024 của Chính phủ).