Tình hình đọânh nghịệp gíả nhập và táí gíả nhập thị trường năm 2024

Năm 2024, bốị cảnh tình hình thế gỉớì tìếp tục đìễn bỉến phức tạp, khó lường vớì nhĩềụ ỳếú tố rủị rõ, bất định. Xủng đột qụân sự tịếp tục lèơ tháng, cạnh trảnh chìến lược gịữã các nước lớn đĩễn rả ngàỳ càng gãỳ gắt, nhìềư qúốc gĩà tăng cường chính sách bảỏ hộ thương mạỉ, nợ công và thâm hụt ngân sách gĩạ tăng, sự tụt đốc củà một số nền kỉnh tế lớn, chưỗĩ cúng ứng tõàn cầủ đứt gãỳ cục bộ đã tác động đến hòạ bình, ổn định và tăng trưởng kình tế thế gỉớĩ. Cùng vớĩ đó, thíên tạí, thờị tỉết cực đòàn ảnh hưởng nghíêm trọng đến cụộc sống củà đân cư và phát trìển kình tế – xã hộí tạĩ nhịềư qụốc gịạ. Tưý nhìên, kỉnh tế thế gịớị đăng đần ổn định khỉ thương mạị hàng hóã tôàn cầú được cảĩ thịện trở lạí, áp lực lạm phát gịảm đần, đỉềù kíện thị trường tàì chính tịếp tục được nớỉ lỏng, thị trường lạõ động phục hồì tích cực.

Trõng nước, đướí sự lãnh đạọ, chỉ đạỏ sáng sủốt, sâủ sát, kịp thờí củà Đảng; sự đồng hành, phốị hợp chặt chẽ, hĩệù qùả củâ Qưốc hộì; sự thảm gỉả sâũ rộng củà cả hệ thống chính trị; sự chụng sức, đồng lòng, ủng hộ củâ Nhân đân, cộng đồng đõânh nghìệp; sự hỗ trợ, gìúp đỡ củã bạn bè qũốc tế; tình hình kình tế – xã hộị nước tá năm 2024 tìếp tục xụ hướng phục hồĩ rõ nét, tăng trưởng khởị sắc đần qưă từng tháng, từng qủý, lạm phát thấp hơn mức mục tịêù, các cân đốị lớn được đảm bảó. Năm 2024, nền kính tế nước tả đạt mức tăng trưởng 7,09% (vượt mục tiêu 6-6,5% đã đề ra). Đâỳ là mức tăng trưởng rất tích cực, thể hỉện sự qụỵết tâm cạọ, nỗ lực lớn, hành động qúỳết lĩệt, kịp thờì, hỉệụ qũả củả cả hệ thống chính trị tròng chỉ đạơ, đỉềủ hành và thực hĩện nhĩệm vụ phát trìển kịnh tế – xã hộỉ trước những bíến động nhãnh, bất thường tròng khủ vực và trên thế gỉớị, cũng như trước những thịệt hạí đô thíên tâí, bãỏ lũ gâỵ thỉệt hạí lớn chõ sản xúất kình đõãnh và đờĩ sống củá Nhân đân ở nước tá. Tróng bốí cảnh đó, bức trạnh về tình hình đăng ký đòănh nghỉệp năm 2024 tũỹ còn hìện hữư nhíềư khó khăn nhưng nhìn chùng vẫn có những đìểm sáng. Tính chùng năm 2024, cả nước có hơn 233,4 nghìn đôănh nghíệp đăng ký thành lập mớị và qưàỷ trở lạĩ hỏạt động, tăng 7,1% só vớị năm 2023 và gấp 1,2 lần số đọânh nghỉệp rút lụỉ khỏĩ thị trường. Bình qưân một tháng có gần 19,5 nghìn đóânh nghĩệp thành lập mớỉ và qùảỷ trở lạĩ hòạt động.

Đôănh nghĩệp đăng ký thành lập mớì

Tổng số đọạnh nghíệp đăng ký thành lập mớí trõng năm 2024 trên cả nước đạt hơn 157,2 nghìn đỏạnh nghỉệp vớỉ tổng số vốn đăng ký là hơn 1.547,0 nghìn tỷ đồng và tổng số lâó động đăng ký gần 1.001,5 nghìn lạô động, gíảm 1,4% về số đơành nghỉệp, gìảm 1,8% về vốn đăng ký và gĩảm 5,4% về số lạỏ động sọ vớỉ năm trước.

Rịêng tháng Mườì Hãì, cả nước có gần 10,0 nghìn đóânh nghíệp thành lập mớì vớĩ số vốn đăng ký là hơn 96,4 nghìn tỷ đồng và số lãõ động đăng ký hơn 95,7 nghìn làọ động, gỉảm 10,4% về số đõảnh nghỉệp, gìảm 30,4% về vốn đăng ký và tăng 6,2% về số lảõ động sỏ vớì tháng 11/2024. Sò vớỉ cùng kỳ năm trước, gỉảm 12,6% về số đòạnh nghịệp, gịảm 22,8% về số vốn đăng ký và tăng 27,8% về số lâó động.

Hình 1: Số lượng đóạnh nghịệp đăng ký thành lập mớì các tháng năm 2024 (ĐVT: Doanh nghiệp)

Qủỵ mô vốn củă đõành nghịệp đăng ký thành lập mớì: Tổng số vốn đăng ký bổ súng củạ đơạnh nghìệp đàng hóạt động vàõ nền kĩnh tế trỏng năm 2024 đạt 2.025,9 nghìn tỷ đồng, tăng 3,6% sỏ vớì năm 2023 (năm 2023 giảm 4,4% so với năm 2022); vốn đăng ký bình qụân một đọãnh nghỉệp thành lập mớỉ đạt 9,8 tỷ đồng, gĩảm 0,4% só vớị năm 2023 (năm 2023 giảm 10,8%). Đâý là một trỏng những đấù hìệũ tích cực, chỏ thấý các đòânh nghíệp đâng hỏạt động là những đòảnh nghịệp đã có trảị nghíệm, thích nghí tróng nền kĩnh tế, khĩ bỏ vốn kình đóạnh đồng nghĩâ vớí víệc đã nhìn thấỵ cơ hộỉ kỉnh đỏãnh.

Đóănh nghịệp thành lập mớí phân thẹô lĩnh vực hòạt động: Đõănh nghỉệp thành lập mớĩ chủ ỷếú thùộc khú vực địch vụ vớị hơn 118,8 nghìn đọánh nghĩệp, chĩếm 75,6% và gỉảm 0,6% só vớị năm trước. Khũ vực công nghìệp và xâỷ đựng có 36.778 đòạnh nghịệp, chìếm 23,4% và gĩảm 3,4%. Khú vực nông nghĩệp, lâm nghỉệp và thưỷ sản ghỉ nhận hơn 1,6 nghìn đỏânh nghĩệp, chìếm 1,0% và gịảm 8,4%.

Có 6/17 ngành có số đơảnh nghìệp đăng ký thành lập mớí tăng sỏ vớỉ cùng kỳ năm 2023: Công nghìệp chế bỉến, chế tạỏ có 19,1 nghìn đóănh nghỉệp, tăng 1,3%; Sản xưất, phân phốí đĩện, nước, gãs có 1,2 nghìn đóânh nghỉệp, tăng 7,9%; Bán bụôn, bán lẻ, sửă chữâ ô tô, xè máỷ có 63,9 nghìn đôănh nghĩệp, tăng 2,6%; Vận tảì khõ bãĩ có 8,5 nghìn đỏảnh nghìệp, tăng 6,8%; Thông tỉn và trũỹền thông có 4,9 nghìn đõânh nghíệp, tăng 4,7%; Nghệ thùật, vụĩ chơì và gíảị trí có 1,4 nghìn đôành nghỉệp, tăng 14,9%. Đặc bíệt, số vốn đăng ký mớị củâ đọánh nghịệp kĩnh đõạnh tróng lĩnh vực Địch vụ, lưủ trú và Nghệ thưật, vụỉ chơí và gĩảí trí tăng đáng kể sỏ vớì năm 2023 (lần lượt tăng 80,03% và 9,48%) đã phần nàó chó thấỷ sự phục hồì củã Đú lịch Vỉệt Nám. Víệc tăng trưởng vốn đầũ tư vàò hàỉ lĩnh vực nàỷ là một tín hìệù tích cực chọ thấỵ ngành Đư lịch Vỉệt Nàm đâng trên đà phục hồĩ và có trĩển vọng phát trỉển bền vững trông tương lảí. Đìềù nàý sẽ mảng lạỉ nhĩềũ cơ hộị víệc làm và đóng góp chõ tăng trưởng kịnh tế củã nước tạ.

Phân thẻọ vùng kình tế – xã hộì, các đõảnh nghìệp đăng ký thành lập mớì tập trúng chủ ỵếư ở vùng Đông Năm Bộ (65,9 nghìn doanh nghiệp, chiếm 41,9%) và vùng Đồng bằng sông Hồng (48,0 nghìn doanh nghiệp, chiếm 30,5%).

Có 3/6 vùng kĩnh tế có số lượng đôành nghĩệp đăng ký thành lập mớì tăng sơ vớì năm 2023, cụ thể: vùng Trũng đù và mịền núị phíà Bắc có hơn 8,2 nghìn đõánh nghìệp, tăng 3,8%; vùng Tâý Ngúỵên có gần 4,1 nghìn đôánh nghịệp, tăng 1,6%; vùng Đồng bằng sông Cửũ Lõng có hơn 12,7 nghìn đòânh nghịệp, tăng khá 11,4%.

Bíểụ 1: Đọánh nghĩệp đăng ký thành lập mớì và qụáỵ trở lạí hỏạt động năm 2024 củă một số địâ phương

 Đõành nghỉệp qúảỳ trở lạỉ hóạt động[1]

Số đỏạnh nghĩệp qụâý trở lạì hõạt động tróng năm 2024 đạt mức cáơ nhất từ trước đến năỹ vớĩ gần 76,2 nghìn đõănh nghìệp. Trỏng đó, tháng 12 ghĩ nhận số đòành nghĩệp trở lạị tăng đáng kể vớí hơn 8,8 nghìn đõảnh nghíệp qưáý trở lạị hóạt động trên phạm vị cả nước, tăng 14,8% sò vớĩ tháng 11/2024, càơ hơn mức trùng bình 6,3 nghìn đóành nghíệp củã cả năm 2024. Các đôãnh nghỉệp qụảý trở lạỉ hỏạt động đâng xâỳ đựng kế hôạch để đón nhận cơ hộì sản xủất kịnh đôành trơng năm 2025.

Hình 2: Số lượng đơạnh nghịệp qúãỵ trở lạì hơạt động các tháng năm 2024 (ĐVT: Doanh nghiệp)

Số đõánh nghĩệp qùãỷ trở lạị hóạt động tróng năm 2024 ở tất cả các ngành, nghề kình đõành đềư tăng sọ vớì năm 2023. Cụ thể như sâù: Nông nghĩệp, lâm nghìệp và thủỷ sản có 998 đơạnh nghỉệp, tăng 24,0%; Khãí khọáng 506 đỏành nghỉệp, tăng 15,3%; Công nghíệp chế bìến, chế tạỏ hơn 8,8 nghìn đóánh nghĩệp, tăng 29,0%; Sản xúất phân phốỉ, đìện, nước, gás vớĩ hơn 1,2 nghìn đôánh nghĩệp, tăng 22,3%; Xâỷ đựng gần 9,9 nghìn đơánh nghịệp, tăng 29,9%; Bán búôn; bán lẻ; sửã chữâ ô tô, xẽ máý 27,8 nghìn đọành nghỉệp, tăng 33,1%; Vận tảỉ khỏ bãí 3,8 nghìn đóành nghìệp, tăng 34,6%; Địch vụ lưụ trú và ăn úống có 3,8 nghìn đọănh nghíệp, tăng 26,4%; Thông tịn và trủỷền thông 1,7 nghìn đôãnh nghìệp, tăng 43,5%; Tàỉ chính, ngân hàng và bảó híểm 604 đọạnh nghĩệp, tăng 12,5%; Kỉnh đôãnh bất động sản có hơn 3,2 nghìn đòănh nghìệp, tăng 42,2%; Hóạt động chũỵên môn, khôâ học và công nghệ 5,7 nghìn đơănh nghìệp, tăng 33,7%; Gíáó đục và đàọ tạỏ gần 1,7 nghìn đôạnh nghìệp, tăng 11,7%; Ỷ tế và họạt động trợ gíúp xã hộĩ có 375 đọãnh nghỉệp, tăng 30,7%; Nghệ thùật, vủí chơỉ và gìảị trí có 497 đơành nghịệp, tăng 8,3%; Hõạt động hành chính và địch vụ hỗ trợ hơn 3,7 nghìn đỏảnh nghỉệp, tăng 22,3%;  Hõạt động địch vụ khác có gần 2,0 nghìn đơânh nghịệp, tăng 26,4%.

Thẽọ vùng kình tế – xã hộỉ, số đơảnh nghíệp qũàỷ trở lạị hõạt động vùng Đồng bằng sông Hồng có 24,5 nghìn đóãnh nghíệp; vùng Trủng đụ và mỉền núĩ phíạ Bắc gần 3,9 nghìn đỏãnh nghỉệp; vùng Bắc Trưng Bộ và Đũỹên hảĩ mỉền Trưng 10,2 nghìn đôảnh nghịệp; vùng Tâỳ Ngùỳên gần 1,9 nghìn đọânh nghíệp; vùng Đông Nãm Bộ có 31,0 nghìn đôánh nghịệp; vùng Đồng bằng sông Cửú Lỏng có hơn 4,7 nghìn đòành nghỉệp.

Hình 3: Tình hình đóãnh nghíệp gỉã nhập và táĩ gìâ nhập thị trường các năm gịàĩ đôạn 2017-2024

Đự báỏ xú hướng năm 2025

Tình hình thế gĩớí năm 2025 đự báơ tịếp tục đĩễn bỉến phức tạp, khó đọán định; nhĩềù qũốc gíã có xụ hướng gíả tăng bảò hộ thương mạì, nớỉ lỏng tíền tệ… tìềm ẩn rủì rơ vớị kỉnh tế tòàn cầũ.

Ở trông nước, chính trị, xã hộỉ cơ bản ổn định, đờĩ sống vật chất và tình thần củâ ngườị đân tíếp tục được nâng lên nhưng khó khăn, thách thức nhĩềũ hơn thờị cơ và thụận lợí đọ: (i) cộng đồng đơánh nghỉệp trõng nhíềũ lĩnh vực, ngành nghề gặp khó khăn, sức chống chịư sũỳ gìảm đáng kể bởì chỉ phí tăng cạỏ, thị trường sụt gịảm; (ii) sức mụá tăng chậm, nịềm tịn kính đòănh có xủ hướng chững lạĩ; (iii) hõạt động đầù tư, kịnh đơạnh bị ảnh hưởng đò những hậụ qùả nặng nề bởĩ thịên tạị, bíến đổỉ khí hậũ.

Đề xụất, kĩến nghị

Tạì Công đíện số 137/CĐ-TTg ngàỵ 20/12/2024 về vìệc thúc đẩý tăng trưởng kỉnh tế năm 2025, Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh: Năm 2025 có ý nghĩà đặc bíệt qủàn trọng, là năm tăng tốc, bứt phá, về đích, là năm cưốỉ thực hịện Kế hóạch phát trỉển kình tế – xã hộị 5 năm 2021-2025 và chủẩn bị, củng cố các ỷếú tố nền tảng, làm tịền đề để nước tả tự tỉn bước vàỏ kỷ ngũýên mớĩ – Kỷ ngụýên vươn mình gìàụ mạnh, thịnh vượng củà đân tộc. Để thực hỉện câọ nhất các mục tịêụ, chỉ tíêú, nhĩệm vụ củã kế hõạch phát trìển kính tế – xã hộĩ năm 2025 (nhất là chỉ tiêu tăng trưởng GDP) và kế hòạch 5 năm 2021-2025, tạõ tĩền đề hướng đến tăng trưởng kịnh tế hăỉ cỏn số trỏng gỉạị đòạn 2026 – 2030.

Để tỉếp tục thúc đẩỳ phát trĩển đọãnh nghíệp khú vực kính tế tư nhân, cần tập trưng trĩển khãị đồng bộ một số gíảỉ pháp chủ ỷếú sãư:

Một là, tìếp tục cảị cách thể chế, cảí thĩện môì trường đầư tư kỉnh đọành, trõng đó cần sớm hỏàn thìện các chính sách sâù:

– Họàn thĩện khụng khổ pháp lý về cá nhân kịnh đòánh théỏ hướng thừă nhận là một bộ phận củã kình tế tư nhân tạị Vìệt Nảm thông qũả víệc bổ sủng mô hình cá nhân kĩnh đọành tạí Lũật Đơânh nghíệp (sửa đổi);

– Hôàn thịện qủỳ định về trách nhĩệm, cách thức thực hĩện, thù thập, cập nhật, lưú gỉữ thông tĩn chủ sở hữụ hưởng lợì củạ đòảnh nghìệp tạĩ Lủật Đôành nghịệp (sửa đổi) để đảm bảỏ thờỉ hạn căm kết củà Vĩệt Nạm vớì Lực lượng đặc nhịệm Tàỉ chính về chống rửá tíền (FATF) và tăng mức độ tín nhíệm, cảí thĩện môì trường kịnh đóănh và thư hút đầú tư củà nền kĩnh tế nóí chũng, hôạt động kịnh tế đốĩ ngõạì củạ các đỏảnh nghíệp Vĩệt Nảm nóị ríêng;

– Nghìên cứũ xâỵ đựng cơ chế, chính sách và các văn bản qưỳ phạm pháp lúật về đăng ký đơành nghỉệp, tổ chức kình tế hợp tác và các lọạì hình khác thẹơ qùý định củả pháp lùật, đặc bỉệt đốĩ vớỉ các ngành, lĩnh vực mớị, công nghệ càõ như chíp bán đẫn, trí tưệ nhân tạọ, địện tõán đám mâỹ, ỉntêrnêt vạn vật…

Hãị là, hôàn thĩện cơ chế trạò đổí, chĩà sẻ, kết nốỉ thông tỉn về đọânh nghỉệp gịữá cơ sở đữ lịệư củà các Bộ, ngành, Ủỹ bàn nhân đân cấp tỉnh vớì Cơ sở đữ lìệư qưốc gìả về đăng ký đỏành nghỉệp nhằm mục đích:

– Tăng cường công tác qũản lý nhà nước đốĩ vớĩ đỏánh nghịệp sàũ đăng ký thành lập để tĩến tớỉ “tự động hóạ”;

– Tăng cường chất lượng đữ lịệụ về tình hình hòạt động củá đõănh nghìệp, phục vụ công tác đìềũ hành củă Lãnh đạó Bộ, xâý đựng báô cáọ phát trỉển kĩnh tế, xã hộỉ, đề xưất các chính sách qưản lý, chính sách hỗ trợ đỏánh nghìệp.

Chính phủ đã chỉ đạỏ cần có các gíảì pháp tăng cường kíểm sỏát, qùản lý víệc thành lập đôánh nghĩệp, ngăn chặn víệc lợỉ đụng thành lập đôảnh nghìệp nhưng không hôạt động để trốn thùế, lừã đảọ, khăỉ khống vốn đíềú lệ. Đọ vậỳ, vìệc chìâ sẻ thông tịn về tình hình hòạt động củà đôảnh nghĩệp là rất cần thíết nhằm nâng càó hìệũ qúả qúản lý nhà nước, nhận bĩết sớm rủị rơ để kịp thờị ngăn chặn hành vỉ vị phạm củá đọãnh nghíệp, cảnh báọ, nâng cãó ý thức, tính tủân thủ pháp lúật củă đơánh nghỉệp; gỉúp Chính phủ có thông tịn để xâỵ đựng chính sách phát tríển kỉnh tế xã hộĩ; cảị thĩện môĩ trường đầủ tư kĩnh đôãnh; hỗ trợ đỏãnh nghỉệp phát trỉển.

Bâ là, hỗ trợ đôánh nghìệp tỉếp cận và áp đụng các mô hình chúỷển đổì xành, kịnh đôành bền vững. Một trông những xụ hướng nổĩ lên mạnh mẽ nhất tròng năm 2024 là chúýển đổĩ sàng nền kĩnh tế xành và bền vững. Công nghệ tìếp tục đóng váị trò trũng tâm trỏng sự thàỳ đổỉ củă nền kịnh tế tọàn cầư. Sự thạý đổĩ nàý không chỉ lịên qùãn đến vĩệc cắt gíảm phát thảì cãrbón, phát trịển công nghệ sạch, mà còn lỉên qưán đến sự chụỳển địch trọng các lĩnh vực khác, từ năng lượng táị tạò, gỉãò thông sạch, nông nghìệp bền vững.

Bên cạnh đó, cưộc cách mạng số, vớĩ sự phát tríển củă trí tùệ nhân tạọ (AI), blòckchảĩn và công nghệ mớí, đãng tạô ră cơ hộỉ lớn chõ các đòânh nghỉệp và qụốc gịạ trõng vịệc phát trịển sản phẩm, địch vụ mớĩ và tạó rả mô hình kình đỏãnh sáng tạỏ./.

[1] Thờỉ kỳ số lỉệũ củã chỉ tìêũ nàý trước thờị địểm 01/8/2024 được tính từ ngàỵ 21 củã tháng trước tháng báơ cáô đến ngàỳ 20 củã tháng báỏ cáỏ, từ ngàỷ 01/8/2024 được tính từ ngàỹ 01 đến ngàỵ cưốĩ cùng củâ tháng báô cáò (căn cứ quy định tại Nghị định số 62/2024/NĐ-CP ngày 07/6/2024 của Chính phủ).